Ekstrakt suchy z liści zielonej herbaty (Camellia sinensis) w tym polifenole, katechiny i EGCG
Większość z nas nie wyobraża sobie dnia bez kubka dobrej, mocnej herbaty. Orzeźwia, dodaje energii i poprawia pracę żołądka.
W Polsce głównie spożywamy herbatę czarną, czyli tę która przeszła intensywny proces fermentacji. Szacuje się, że herbata jest jednym z najpopularniejszych napojów na świecie zaraz po wodzie. I może ciężko w to uwierzyć, ale tak, kawa jest dopiero na trzecim miejscu!
Pierwsze wzmianki o herbacie pojawiły się już 2000 lat przed naszą erą i od tego czasu popularność herbaty systematycznie rosła, aby w IX wieku dotrzeć do Japonii i kilka wieków później opanować cały świat.
Zieloną herbatę zna każdy, prawie każdy jej próbował, ale niestety nie każdy ją lubi. Proponujemy jednak wypracować tę przyjaźń, gdyż spożywanie jej zapewnia wiele korzyści zdrowotnych. Jakich? O tym piszemy poniżej.
Kilka słów o zielonej herbacie
Camellia sinensis jest to krzew liściasty pochodzący z południowej Azji, ale obecnie uprawiany przemysłowo w Indiach, Malezji, Indonezji i Afryce. (1)
Tradycja parzenia zielonej herbaty sięga już około 4 tysiące lat. Początkowo nie była ona spożywana dla jej walorów smakowych. Ale w Japonii opisano aż 61 przypadków, w których może być skuteczna. Najczęściej stosowano ją do poprawy koncentracji, odporności, obniżenia poziomu cholesterolu czy wspomożenia metabolizmu. (2)
Surowcem, z którego uzyskuje się następnie gotowy produkt są młode liście, które bezpośrednio po zbiorze są poddawane działaniu gorącej pary, aby zapobiec procesowi fermentacji.
Zielona herbata jest napojem niezwykle popularnym. Obecnie dzięki dokładnym analizom chemicznym oraz wielu badaniom klinicznym znamy jeszcze lepiej działanie zielonej herbaty na nasz organizm.
Ekstrakt z zielonej herbaty (3),(4),(5):
- jest silnym przeciwutleniaczem
- poprawia funkcje poznawcze
- wspiera zdrowie układu sercowo-naczyniowego
- poprawia odporność organizmu na stres
- wspomaga proces odchudzania
Co odpowiada za właściwości prozdrowotne zielonej herbaty?
Zielona herbata jest uważana za jedno z głównych źródeł dietetycznych flawanoli.
Według USDA (Departamentu ds. Rolnictwa Stanów Zjednoczonych) zielona herbata po procesie parzenia zawiera 126,6 mg katechin oraz 77,8 mg EGCG na 100 ml naparu.
Flawanole te występują w herbacie w największej ilości i są odpowiedzialne za nadawanie jej charakterystycznej goryczy, aromatu oraz koloru. (6)
Najważniejsze flawanole zielonej herbaty to (7):
- galusan epigalokatechniny (EGCG),
- epigalokatechina,
- galusan epikatechiny,
- epikatechina.
Co jeszcze znajdziemy w ekstraktach z zielonej herbaty? Garbniki, kofeinę, aminokwasy (teanina, seryna, alanina), chlorofil, wiele witamin (A, B1, B2, B3, C, E), oraz składniki mineralne, takie jak potas, magnez, selen, miedź czy cynk. (8)
Robienie herbaty wydaje się być rzeczą trywialną, ale czy faktycznie tak jest w przypadku parzenia zielonej herbaty? Może się okazać, iż nie robimy tego prawidłowo, przez co nie wykorzystujemy w 100% jej potencjału.
Podstawą przyrządzenia odpowiedniego jakościowo naparu jest dobranie optymalnej temperatury wody. Pamiętajmy, aby nie był to wrzątek, a 60-90° C, dlatego po zagotowaniu wody odczekajmy kilka minut, aby uzyskać jak najlepszy aromat i wszystkie korzyści jakie niesie ze sobą ekstrakt z Camellia sinensis.
Korzystne jest również powtórne zaparzanie ekstraktu, dzięki czemu herbata będzie odznaczać się niższym poziomem kofeiny, ale nadal wysoką zawartością antyoksydantów.
Czy spożywanie zielonej herbaty jest bezpieczne?
Zielona herbata jest uznana za produkt powszechnie bezpieczny do spożycia. W przeglądzie badań klinicznych ustalono, że ani zielona herbata w postaci suszu, ani jej poszczególne związki bioaktywne nie wykazują genotoksyczności.
Przeprowadzono również testy mikrojądrowe in vivo oraz test mutacji transgenicznych, w których potwierdzono brak potencjału mutagennego katechin obecnych w liściach zielonej herbaty. Reasumując, ekstrakty z zielonej herbaty wykazują bezpieczeństwo jeśli są spożywane w odpowiednich ilościach.
Będąc przy temacie ilości, dowiedzmy się ile filiżanek herbaty, bądź ile suchego ekstraktu z niej możemy spożywać?
Ile można wypić zielonej herbaty?
Na to pytanie jest niestety bardzo ciężko konkretnie odpowiedzieć. Dlaczego? Jest to głównie uzależnione indywidualną tolerancją na zieloną herbatę, a dokładniej na jej związki bioaktywne i pewne ilości znajdującej się w niej kofeiny.
Podobna sytuacja ma miejsce, gdy spożywamy kawę. Jedna osoba może spożyć 3 filiżanki czarnej prawdziwej kawy, a inna osoba ani jednej.
Optymalną ilością do spożycia będą 3 kubki naparu.
Ustalając optymalne spożycie zielonej herbaty należy wziąć pod uwagę zawartość EGCG, który jest głównie odpowiedzialny za działanie naparów. W badaniach ustalono, iż spożywanie 100-200 mg EGCG może przynieść wiele korzyści.
W jednej filiżance naparu z zielonej herbaty znajduje się średnio 50 mg EGCG, co oznacza, że optymalną ilością zielonej herbaty do spożycia w ciągu dnia jest od 3 do 4 filiżanek. (9)
Poparte nauką
Istnieje szereg badań naukowych dla zielonej herbaty, oto niektóre z nich:
Stańczyk A. Właściwości zdrowotne wybranych gatunków herbat. Bromatol Chem Toksykol 2010, 43: 498-504.
Stańczyk A, Skolimowska U, Wędzisz A. Zawartość garbników w zielonych i czarnych herbatach oraz właściwości antybakteryjne metanolowych wyciągów. Bromatol Chem Toksykol 2008, 41: 976-80.
Namita PMR, Vijay KJ. Camellia Sinensis (Green Tea): A Review. Global J Pharm 2012, 6: 52-9.
Arct J, Pytkowska K. Flavonoids as components of biologically active cosmeceuticals. Clin Dermatol 2008, 26: 347-57.
Donejko M, Niczyporuk M, Galicka E, Przylipiak A. Anticancer properties epigallocatechin-gallate contained in green tea. Post Hig Med Dośw 2013, 67: 26-34.
Yang C. S., Lambert J. D., Sang S., 2009. Antioxidative and anticarcinogenic activities of tea polyphenols. Arch. Toxicol. 83, 11-21.
Yang G. Y., Liao J., Li C., Chung J., Yurkow E. J., Ho C., Yang C., 2000. Effect of black and green tea polyphenols on c-jun phosphorylation and H2O2 production in transformed and non-transformed human bronchial cell lines: possible mechanisms of cell growth inhibition and apoptosis induction. Carcinogenesis 21, 2035-2039.
Kłódka D., Bońkowski M., Telesiński A., 2008. Zawartość wybranych metyloksantyn i związków fenolowych w naparach różnych rodzajach herbat rozdrobnionych (Dust i fannings) w zależności od czasu parzenia. Żywność Nauka Technologia Jakość 1, 103-113.
Henning, S. M., Niu, Y., Lee, N. H., Thames, G. D., Minutti, R. R., Wang, H., … & Heber, D. (2004). Bioavailability and antioxidant activity of tea flavanols after consumption of green tea, black tea, or a green tea extract supplement. The American journal of clinical nutrition, 80(6), 1558-1564.