Przeciwutleniacze to jedne z najbardziej pożądanych obecnie związków przez naukowców. Kojarzone są głównie z efektami przeciwstarzeniowymi jakie mogą przynosić naszemu organizmowi. Jednak nie odpowiadają one za redukowanie zmarszczek, a za procesy o wiele ważniejsze. Jednym z tych związków jest kwas alfa‑liponowy, który odznacza się dość specyficznym działaniem, gdyż jest związkiem rozpuszczalnym zarówno w wodzie, jak i tłuszczach, stąd jest w stanie wywoływać ogólnoustrojowe działanie przeciwutleniające.
Czym jest i skąd go pozyskać? Odpowiadamy poniżej.
Charakterystyka ogólna
Kwas alfa‑liponowy znany również pod takimi nazwami jak kwas 1,2‑ditiolano‑3-pentanowy lub kwas tiooktanowy. Jest związkiem, który w dużych ilościach występuje w mitochondriach i pełniącym niezbędne funkcje enzymatyczne. Jest związkiem powszechnie występującym w naturze, gdyż jest wytwarzany przez rośliny, zwierzęta oraz ludzi. Jest kofaktorem dla kompleksów enzymatycznych, dzięki czemu możliwe jest wytwarzanie energii niezbędnej komórkom naszego ciała. Ma zdolność do łączenia się z białkami. Bierze udział w metabolizmie glukozy oraz lipidów, a ponadto przyczynia się do odbudowy wewnętrznych systemów antyoksydacyjnych. (1)
Kwas alfa-liponowy: (2), (3)
- jest silnym przeciwutleniaczem
- wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego
- poprawia pracę wątroby
- obniża poziom cholesterolu
W jakich formach występuje kwas alfa-liponowy?
Kwas alfa-liponowy występuje w dwóch formach enancjomerycznych, co z chemicznego punktu widzenia oznacza, iż są swoimi odbiciami lustrzanymi.
- Forma R- występuje naturalnie; jej źródłem są produkty żywnościowe; jest to forma, która ulega szybszemu wchłanianiu w jelitach niż enancjomer S; jego stężenie w osoczu jest wyższe niż formy S (4)
- Forma S- jest wytwarzana głównie w procesach chemicznych; odznacza się dużo gorszą biodostępnością i wchłanialnością niż forma R (4)
Suplementy diety są źródłem obu form enancjomerycznych kwasu alfa-liponowego.
Czy musimy dostarczać sobie kwas alfa-liponowy z dietą?
Kwas alfa-liponowy jest syntetyzowany w naszym organizmie z cysteiny oraz kwasów tłuszczowych. Niektóre źródła podają, iż proces ten jest wystarczający do wytworzenia ilości potrzebnych naszemu organizmowi do prawidłowego funkcjonowania. Postęp w badaniach pokazał jednak, że dla optymalizacji procesów za jakie odpowiada kwas alfa-liponowy część tego kwasu musi być pozyskiwana ze źródeł pokarmowych. (5)
Gdy stężenie kwasu alfa-liponowego utrzymuje się na minimalnym poziomie, odpowiada za przebieg podstawowych procesów metabolicznych. Jednak w momencie, kiedy stosujemy dodatkową suplementację, a w organizmie pojawia się nadwyżka kwasu alfa-liponowego, zostaje aktywowane jego silne działanie antyoksydacyjne. (5)
Źródła pokarmowe kwasu alfa-liponowego: (5)
- pomidory
- brokuły
- brukselka
- groszek ogrodowy
- ziemniaki
- otręby ryżowe
- czerwone mięso
- wątróbka
- drożdże Saccharomyces cerevisiae
Ciekawostka
Duży wpływ na biodostępność kwasu alfa‑liponowego ma wiek. Badaczom udało się wykazać, że biodostępność oraz stężenie kwasu alfa‑liponowego w osoczu są znacznie wyższe u osób po 75 roku życia, niż u osób w wieku 18‑45 lat. (6) Na biodostępność kwasu alfa‑liponowego wpływa również forma w jakiej jest podawany. Doustne przyjmowanie płynnej postaci kwasu cechuje się dużo lepszą biodostępnością niż przyjmowanie go w postaci kapsułek. Ponadto przyjmowanie go na pusty żołądek wykazuje wyższą przyswajalność. Po spożyciu kwasu alfa‑liponowego tuż po posiłku jego wchłanialność zmniejsza się aż o 20%. (7)
Poparte nauką
Istnieje szereg badań naukowych dla kwasu alfa-liponowego, oto niektóre z nich:
- Anti-agingW badaniu udowodniono, że suplementacja kwasem alfa-liponowym zmniejsza uszkodzenia oksydacyjne.Źródło:
Zembron-Lacny A, Slowinska-Lisowska M, Szygula Z, Witkowski K, Stefaniak T, Dziubek W.Assessment of the antioxidant effectiveness of alpha-lipoic acid in healthy men exposed to muscle-damaging exercise. J Physiol Pharmacol. 2009.
- Oczyszczanie organizmuBadanie to wykazało zdolność kwasu liponowego do zapobiegania stłuszczeniu wątroby wywołane spożyciem dużej ilości tłuszczu.Źródło:
Valdecantos MP, Pérez-Matute P, González-Muniesa P, Prieto-Hontoria PL, Moreno-Aliaga MJ, Martínez JA. Lipoic acid administration prevents nonalcoholic steatosis linked to long-term high-fat feeding by modulating mitochondrial function. J Nutr Biochem. 2012.
Poznaj produkty zawierające ten składnik:
(1) Antioxidant properties of an endogenous thiol: Alpha-lipoic acid, useful in the prevention of cardiovascular diseases. Ghibu S, Richard C, Vergely C, Zeller M, Cottin Y, Rochette L J Cardiovasc Pharmacol. 2009 Nov; 54(5):391-8.
(2) Lipoic acid - biological activity and therapeutic potential. Gorąca A, Huk-Kolega H, Piechota A, Kleniewska P, Ciejka E, Skibska B Pharmacol Rep. 2011; 63(4):849-58.
(3) Lipoic acid increases de novo synthesis of cellular glutathione by improving cystine utilization. Han D, Handelman G, Marcocci L, Sen CK, Roy S, Kobuchi H, Tritschler HJ, Flohé L, Packer L Biofactors. 1997; 6(3):321-38.
(4) Diabetes and alpha lipoic Acid. Golbidi S, Badran M, Laher I Front Pharmacol. 2011; 2():69.
(5) Salehi B, Berkay Yılmaz Y, Antika G, et al. Insights on the Use of α-Lipoic Acid for Therapeutic Purposes. Biomolecules. 2019;9(8):356.
(6) Age and gender dependent bioavailability of R- and R,S-α-lipoic acid: a pilot study. Keith DJ, Butler JA, Bemer B, Dixon B, Johnson S, Garrard M, Sudakin DL, Christensen JM, Pereira C, Hagen TM Pharmacol Res. 2012 Sep; 66(3):199-206.
(7) Increasing bioavailability of (R)-alpha-lipoic acid to boost antioxidant activity in the treatment of neuropathic pain. Maglione E, Marrese C, Migliaro E, Marcuccio F, Panico C, Salvati C, Citro G, Quercio M, Roncagliolo F, Torello C, Brufani M Acta Biomed. 2015 Dec 14; 86(3):226-33.