Ekstrakt z owoców cytryńca chińskiego (Schisandra chinensis (Turcz.) Baill.) w tym schizandryny
Każdego dnia, w każdej sekundzie w naszym organizmie zachodzą niezliczone ilości procesów biologicznych, które wymagają względnie stałego środowiska wewnętrznego. Ilość bodźców zewnętrznych na jakie jest narażony nasz organizm może w pewnym stopniu zaburzać tę wewnętrzną równowagę. Jednym z nich jest długotrwały stres powodujący zmęczenie i wyczerpanie organizmu. W takich momentach wsparciem mogą okazać się adaptogeny, rośliny, które zawierają substancje odpowiedzialne za wzmocnienie układu nerwowego i przywrócenie homeostazy organizmu.
Charakterystyka ogólna
Cytryniec chiński (Schisandra chinensis) jest rośliną, która występuje na terenie południowo-wschodniej Azji, gdzie jest wykorzystywana od lat. Cytryniec należy do roślin adaptogennych, wzmacnia ośrodkowy układ nerwowy i wpływa na opóźnianie procesów starzenia się organizmu. Zawiera bardzo dużo związków bioaktywnych, takich jakich flawonoidy czy kwasy fenolowe, które są odpowiedzialne za jego silne właściwości antyoksydacyjne. (1)
Ekstrakt z owoców cytryńca chińskiego: (2), (3), (4)
- poprawia samopoczucie
- poprawia „odporność” psychiczną
- pomaga lepiej radzić sobie ze stresem
- jest silnym przeciwutleniaczem
- poprawia funkcje poznawcze
- działa neuro- i hepatoprotekcyjnie
Jakie składniki bioaktywne znajdziemy w owocach cytryńca chińskiego?
Korzystne właściwości wykazuje cała roślina, ale zastosowanie znalazły głównie liście, nasiona oraz owoce. Zawierają one duże ilości flawonoidów, antocyjanów oraz olejków eterycznych. Współdziałanie związków bioaktywnych pozwala na kompleksowe oddziaływanie na nasz organizm. (5) Poniżej przedstawiamy najważniejsze związki bioaktywne jakie znajdziemy w owocach cytryńca chińskiego: (6), (7), (8)
- schizandryny: związki chemiczne należące do grupy lignanów; w owocach cytryńca scharakteryzowano już około 30 przedstawicieli tej grupy, najważniejsze związki to schizandrol A, schizandrol B, schizandryna A i schizandryna B; ich właściwości przyczyniają się do ogólnej poprawy samopoczucia i wzmocnienia kondycji psychofizycznej organizmu
- fitosterole (stigmasterol, β-sitosterol): sterole roślinne wykazujące szerokie prozdrowotne działanie, obniżają poziom cholesterolu we krwi, działają ochronnie na układ sercowo-naczyniowy
- witaminy C i E: składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, są silnymi przeciwutleniaczami, mają zdolność do usuwania wolnych rodników, korzystnie wpływają na stan skóry i przyczyniają się do wzmocnienia odporności organizmu
- kwas fumarowy: organiczny związek chemiczny, wykazuje działanie kardioochronne, wpływa korzystnie na funkcjonowanie układu pokarmowego,
- monoterpeny (borneol): usprawniają pracę mózgu i poprawiają funkcje poznawcze; przyczyniają się do poprawy samopoczucia i zwiększają wydajność pracy
- kwercetyna: organiczny związek chemiczny o silnych właściwościach przeciwutleniających
Mechanizm działania schizandryn
Znamy ogólne działanie tych związków na nasz organizm, ale jak to się dzieje, że efekt końcowy jest tak silny? Otóż schizandryny bezpośrednio powodują zwiększenie wydzielania neuroprzekaźników w centralnym układzie nerwowym. Ponadto ich działanie przeciwutleniające polega na obniżaniu stężenia rodników ponadtlenkowych w neutrofilach i hamowaniu peroksydacji lipidów, czyli reakcji reaktywnych form tlenu z nienasyconymi kwasami tłuszczowymi. (9)
Ciekawostka
Owoce cytryńca chińskiego są w Polsce ogólnodostępne. Możemy je kupić w aptekach lub sklepach zielarskich. Najczęściej występują w postaci wysuszonych owoców, ale znajdziemy na rynku również soki i herbaty. Należy brać pod uwagę, że podczas procesów suszenia i przetwarzania surowca część związków wykazujących aktywność biologiczną może ulec degradacji, a działanie na organizm będzie dużo słabsze, ale oczywiście nadal korzystne. W celu uzyskania konkretnych efektów warto sięgnąć po preparaty ze standaryzowaną ilością schizandryn.
Czy preparaty z cytryńcem chińskim są bezpieczne?
Cytryniec chiński należy do roślin adaptogennych, które zostały uznane za bezpieczne w spożyciu. Ilości w jakich stosuje się adaptogeny są różne, co wskazuje na ich szeroki margines bezpieczeństwa. W jednym z badań, kobietom podawano 1000 mg ekstraktu z cytryńca chińskiego codziennie przez 12 tygodni i nie odnotowano żadnych działań niepożądanych. (10)
Poparte nauką
Istnieje szereg badań naukowych dla ekstraktu z owoców cytryńca chińskiego, oto niektóre z nich:
- Mózg i układ nerwowyBadania potwierdziły działanie adaptogenne oraz stymulację ośrodkowego układu nerwowego cytryńca chińskiego.Źródło:
Rybnikář M, Šmejkal K, Žemlička M.Schisandra chinensis and its phytotherapeutical applications. Ceska Slov Farm. 2019.
- Anti-agingBadania sugerują, że cytryniec chiński ma działanie ochronne przeciw fotostarzeniu skóry, starzeniu i dysfunkcji mitochondriów.Czytaj więcejŹródło:
Nowak A, Zakłos-Szyda M, Błasiak J, Nowak A, Zhang Z, Zhang B.Potential of Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. in Human Health and Nutrition: A Review of Current Knowledge and Therapeutic Perspectives. Nutrients. 2019.
Poznaj produkty zawierające ten składnik:
Zhang L., Chen H., Tian J., Chen S. Antioxidant and anti-proliferative activities of five compounds from Schisandra chinensis fruit. Ind. Crop. Prod. 2013;50:690–693.
Effects of Lignans from Schisandra chinensis Rattan Stems against Aβ<sub>1-42</sub>-Induced Memory Impairment in Rats and Neurotoxicity in Primary Neuronal Cells. Yang BY, Han W, Han H, Liu Y, Guan W, Li XM, Kuang HX Molecules. 2018 Apr 10; 23(4):
Current knowledge of <i>Schisandra chinensis</i> (Turcz.) Baill. (Chinese magnolia vine) as a medicinal plant species: a review on the bioactive components, pharmacological properties, analytical and biotechnological studies. Szopa A, Ekiert R, Ekiert H Phytochem Rev. 2017; 16(2):195-218.
An overview of neuroprotective and cognitive enhancement properties of lignans from Schisandra chinensis. Sowndhararajan K, Deepa P, Kim M, Park SJ, Kim S Biomed Pharmacother. 2018 Jan; 97():958-968.
New lignan from the rattan stems of Schisandra chinensis. Yang BY, Chen ZL, Liu Y, Guo JT, Kuang HX Nat Prod Res. 2019 Feb; 33(3):340-346.
Xia Y.G., Yang B.Y., Kuang H.X. Schisandraceae triterpenoids: A review. Phytochem. Rev. 2015;14:155–187
Enzymatic assays and molecular modeling studies of Schisandra chinensis lignans and phenolics from fruit and leaf extracts. Mocan A, Zengin G, Crişan G, Mollica A J Enzyme Inhib Med Chem. 2016; 31(sup4):200-210.
Analysis of volatile fractions of Schisandra chinensis (Turcz.) Baill. using GC-MS and chemometric resolution. Li XN, Cui H, Song YQ, Liang YZ, Chau FT Phytochem Anal. 2003 Jan-Feb; 14(1):23-33.
Ip S.P., Mak D.H., Li P.C., Poon M.K., Ko K.M.: Effect of a lignan-enriched extract of Schisandra chinensis on aflatoxin B1 and cadmium chloride-induced hepatotoxicity in rats. Pharmacol. Toxicol. 1996, 78(6): 413–416.
Park J, Han S, Park H. Effect of Schisandra Chinensis Extract Supplementation on Quadriceps Muscle Strength and Fatigue in Adult Women: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Trial. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(7):2475. Published 2020 Apr 4. doi:10.3390/ijerph17072475