Komórki wszystkich organizmów zamieszkujących Ziemię zawierają kwasy nukleinowe, zarówno DNA, jak i RNA. Są one swoistą przechowalnią informacji genetycznej oraz związkami odpowiedzialnymi za regulowanie ekspresji genów. Kwas rybonukleinowy jest zbudowany z nukleotydów, a jednym z nich jest bardzo ciekawy związek- urydyna.
Mogłoby wydawać się, że jest tylko składnikiem RNA i nie pełni poza tym szczególnych funkcji w naszym organizmie. Otóż jest zupełnie inaczej. Każdy związek w naszym organizmie pełni ważne role, dzięki którym zachowuje homeostazę.
Charakterystyka ogólna
Urydyna jest organicznym związkiem chemicznym należącym do grupy nukleozydów. Jest to nukleozyd pirymidynowy, który wchodzi w skład kwasu rybonukleinowego (RNA) (1). Jako jego ważny komponent pełni kluczowe funkcje w centralnym układzie nerwowym.
W naszym organizmie urydyna jest syntetyzowana w wątrobie i wydalana przez nerki.
Urydyna (2), (3):
- poprawia funkcje poznawcze
- wspiera pracę mózgu
- działa neuroprotekcyjnie
- poprawia jakość snu
- wspiera funkcjonowanie układu nerwowego
- zmniejsza uczucie zmęczenia
Źródła urydyny
Urydyna jest syntetyzowana w naszej wątrobie. Ilości, które powstają w wątrobie bardzo często nie są wystarczające, aby utrzymać prawidłowe stężenie w organizmie. Urydynę możemy znaleźć w wielu produktach spożywczych, jednak musimy brać pod uwagę jej bardzo słabą biodostępność.
Należy również pamiętać, iż wysokie spożycie produktów zawierających urydynę może doprowadzić do wzrostu stężenia puryn w naszym organizmie. Jest to zjawisko dość niekorzystne, ponieważ przyczynia się do produkcji kwasu moczowego.
Jakie produkty są źródłem urydyny? (4)
- wątroba wieprzowa i wołowa
- ryby
- grzyby
- brokuły
- kapusta pekińska
- pietruszka
- owies
- drożdże piekarskie
Urydyna jest również obecna w mleku matki oraz specjalistycznych preparatach do żywienia niemowląt. Jest niezbędnym składnikiem do prawidłowego rozwoju układu nerwowego dziecka. (5)
W jakiej formie możemy znaleźć urydynę? (6)
Wolna urydyna- wykazuje bardzo niską stabilność i biodostępność, z tego względu rzadko jest stosowana w suplementach diety.
UMP- monofosforan urydyny, bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie, charakteryzuje się wysoką stabilnością i przyswajalnością przez śluzówki, jest to najpopularniejsza forma urydyny stosowana w suplementach diety.
TAU- triacetylourydyna, bardzo dobrze rozpuszcza się w tłuszczu i jest najlepszą formą do tworzenia kapsułek, wykazuje 7-krotnie lepszą przyswajalność od zwykłej urydyny.
Ciekawostka: w jaki sposób urydyna poprawia pamięć?
Dzięki przeprowadzeniu szeregu badań zarówno na modelach zwierzęcych, jak i na ludziach udało ustalić się pewne mechanizmy leżące u podłoża działania urydyny poprawiającego zapamiętywanie nowych informacji. Urydyna przyczynia się do powstawania nowych połączeń neuronalnych.
Jak do tego dochodzi? Urydyna bierze udział w produkcji fosfatydylocholiny, która jest składnikiem budulcowym błon biologicznych komórek nerwowych. Z fosfatydylocholiny syntetyzowana jest acetylocholina, główny neuroprzekaźnik, który zwiększa szybkość przetwarzania informacji, co w efekcie prowadzi do zwiększenia tempa pracy mózgu.
Wyższe stężenie fosfatydylocholiny przekłada się na wzmożoną produkcję acetylocholiny, która bezpośrednio wpływa na wspomaganie procesu zapamiętywania. (7)
Poparte nauką
Istnieje szereg badań naukowych dla urydyny, oto niektóre z nich:
- Mózg i układ nerwowyBadania potwierdzają, że niezwykłą cechą urydyny jest jej regulacyjne działanie na szlaki dopaminergiczne.Źródło:
Wang T, Zhou X, Bai Y, Zhang L, Li L, Wu C.Antiepileptic effect of uridine may be caused by regulating dopamine release and receptor expression in corpus striatum. Brain Res. 2018.
- Mózg i układ nerwowyBadanie potwierdziło, że cytydyna i urydyna mogą stymulować syntezę fosfatydów w mózgu bez zmniejszania syntezy lub uwalniania acetylocholiny.Źródło:
Ulus IH, Watkins CJ, Cansev M, Wurtman RJ.Cytidine and uridine increase striatal CDP-choline levels without decreasing acetylcholine synthesis or release. Cell Mol Neurobiol. 2006.
- Mózg i układ nerwowyUdokumentowano, że podawanie urydyny miało działanie promujące sen, poprawiło funkcję pamięci i wpłynęło na plastyczność neuronów.Źródło:
Dobolyi A, Juhász G, Kovács Z, Kardos J. Uridine function in the central nervous system. Curr Top Med Chem. 2011.
Poznaj produkty zawierające ten składnik:
Biochemistry of uridine in plasma.Yamamoto T, Koyama H, Kurajoh M, Shoji T, Tsutsumi Z, Moriwaki Y Clin Chim Acta. 2011 Sep 18; 412(19-20):1712-24.
Uridine prevents fenofibrate-induced fatty liver. Le TT, Urasaki Y, Pizzorno G PLoS One. 2014; 9(1):e87179.
Zhang Y, Guo S, Xie C, Fang J. Uridine Metabolism and Its Role in Glucose, Lipid, and Amino Acid Homeostasis. Biomed Res Int. 2020 Apr 14;2020:7091718.
Wurtman R.J., Synapse formation and cognitive brain development: effect of docosahexaenoic acid and other dietary constituents. Metabolism., 2008
Sugawara M., et al., Profile of nucleotides and nucleosides of human milk. J Nutr Sci Vitaminol, 1995
Weinberg M.E., et al., Enhanced uridine bioavailability following administration of a triacetyluridine-rich nutritional supplement. PLoS One., 2011
Pizzorno G., et al., Homeostatic control of uridine and the role of uridine phosphorylase: a biological and clinical update. Biochim Biophys Acta., 2002