Witamina B12 (kobalamina), to związek chemiczny rozpuszczalny w wodzie, który jest zaliczany do witamin z grupy B. Tym samym jest też jednym z prekursorów enzymów.
Biorąc pod uwagę jej strukturę chemiczną, wyróżniamy kilka form witaminy B12. Między innymi są to:
Jedną z najczęściej spotykaną formą witaminy B12 w suplementach diety jest cyjanokobalamina. W naszym organizmie cyjanokobalamina jest przekształcana do metylokobalaminy, która po kolejnym procesie staje się aktywnym biologicznie koenzymem B12. Warto jednak pamiętać, że dla naszego organizmu ta forma witaminy B12 jest nowa - nie występuje w przyrodzie, więc szlaki jej konwersji nie są częścią naszej fizjologii. Taka suplementacja może niestety nie przynosić oczekiwanych rezultatów przez to, że ta forma jest słabo przyswajalna. Wydalanie cyjanokobalaminy z moczem jest aż 3-krotnie wyższe niż w przypadku form metylowanych. W przypadku suplementacji witaminy B12 w formie metylokobalaminy, jest ona magazynowana w wątrobie w o wiele większej ilości, niż cyjanokobalamina.
Witamina B12 odpowiada za szereg czynności w organizmie. Umożliwia metylację homocysteiny do metioniny, czym obniża jej poziom. Witamina B12 bierze również udział w tworzeniu czerwonych krwinek i ma wpływ na układ nerwowy (podobnie jak inne witaminy z grupy B)- poprawia nastrój, dba o stabilność psychiczną. Ma również wpływ na koncentrację i skupienie. Zmniejsza poziom lipidów we krwi i uczestniczy w syntezie komórek (np. szpik kostny).
Witamina B12 jest magazynowana w wątrobie i szpiku kostnym. Wraz z krwią jest rozprowadzana po organizmie.
Witamina B12 jest niezbędna u wielu grup osób i ma korzystne działanie na organizm, w tym m.in.:
Zapotrzebowanie na witaminę B12 jest zależne od wieku. Dorośli powinni spożywać 2,4 µg na dobę, kobiety w ciąży 2,6 µg, a kobiety karmiące 2,8 µg na dobę.
Źródłem witaminy B12 są produkty odzwierzęce, w tym m.in.:
Niektóre źródła podają, że witamina B12 zawierają również pieczarki, boczniaki i shitake. Niestety ilość witaminy B12 jest znikoma w produktach roślinnych, dlatego weganom zaleca się stałą suplementację lub spożywanie pokarmów wzbogacanych w kobalaminę.
Istnieje szereg badań naukowych dla witaminy B12, oto niektóre z nich:
Lukaski HC.Vitamin and mineral status: effects on physical performance. Nutrition. 2004.
Tardy AL, Pouteau E, Marquez D, Yilmaz C, Scholey A. Vitamins and Minerals for Energy, Fatigue and Cognition: A Narrative Review of the Biochemical and Clinical Evidence.Nutrients. 2020.
Morris MS, Selhub J, Jacques PF. Vitamin B-12 and folate status in relation to decline in scores on the mini-mental state examination in the framingham heart study. J Am Geriatr Soc. 2012.
Kannan R, Ng MJ.Cutaneous lesions and vitamin B12 deficiency: an often-forgotten link. Can Fam Physician. 2008.