Witamina D po wakacjach

Witamina D, przez lata kojarzona wyłącznie z korzystnym działaniem na układ kostno-szkieletowy, dziś postrzegana jest w znacznie szerszym kontekście zdrowotnym.

Na przestrzeni ostatnich dekad i badań nad tą witaminą wykazano, że receptory, do których przyłącza się witamina D są rozmieszczone w praktycznie każdej komórce naszego ciała.

To warunkuje jej wielokierunkowe, plejotropowe działanie na ludzki organizm. Między innymi na funkcje układu odpornościowego, nerwowego,  sercowo-naczyniowego, a także korzystny wpływ na zdrowie hormonalne.

Niedobory witaminy D mogą dotyczyć 90% populacji

Niedobory witaminy D mają obecnie wymiar globalny z uwagi na położenie geograficzne dla krajów oddalonych od równika, jak i powszechność pracy biurowej, co w praktyce oznacza brak wystarczającej ekspozycji na słońce. Deficyty tego składnika są związane ze zwiększonym ryzykiem rozwoju wielu chorób przewlekłych.

Szacuje się, że niedobory witaminy D w Polsce występują we wszystkich grupach wiekowych i mogą dotyczyć nawet 90% populacji.

Kiedy suplementować witaminę D?

Według aktualnych wytycznych suplementacja witaminy D powinna trwać od października do końca kwietnia, kiedy kąt padania promieni słonecznych jest niewystarczający do optymalnej syntezy skórnej witaminy D.

Suplementacja może także mieć charakter całoroczny, jeżeli pracujesz w zamkniętym budynku, bez dostępu do światła słonecznego, a w okresie wiosenno-letnim nie masz możliwości syntezy witaminy D poprzez skórę. Produkcja skórna zostaje bowiem uruchomiona przy codziennej ekspozycji na słońce w ściśle określonych godzinach (między 10 a 15) i bez czynników zakłócających (filtry przeciwsłoneczne, zachmurzone niebo, ubrania chroniące skórę przed słońcem).

Jakie czynniki zwiększają ryzyko niedoboru witaminy D?

Dodatkowe czynniki, które zwiększają ryzyko niedoboru witaminy D to stosowanie filtrów przeciwsłonecznych oraz warunki atmosferyczne. Zachmurzone niebo i zanieczyszczenia powietrza ograniczają syntezę skórną. Ponadto osoby z ciemniejszym pigmentem skóry, otyłością oraz starsze są bardziej narażone na ryzyko niedoboru, co należy uwzględnić przy dobieraniu ilości suplementacji.

Warto także podkreślić kwestię diety. Nie ma ona większego wpływu na status witaminy D ze względu na śladowe ilości tego składnika w produktach spożywczych. Nie można zatem bazować na diecie, jako pewnym źródle witaminy D.

Badanie poziomu witaminy D

Oznaczenie witaminy D warto wykonać przynajmniej raz w roku, co pozwoli na doprecyzowanie dawkowania i celowaną, skuteczną suplementację.

Parametrem, który służy ocenie stężenia witaminy D w ustroju jest metabolit 25(OH)D, który jest oznaczany z pobranej próbki krwi. Zakres stężenia uznawany za optymalny wynosi 30-50 ng/ml choć niektóre badania naukowe przemawiają za wyższymi zakresami w celu rozwijania pełnego działania plejotropowego. Wynik badania wraz z informacją o wieku, masie ciała i chorobach współtowarzyszących pozwoli na optymalizację suplementacji.

Jak przyjmować witaminę D?

Aktualne rekomendacje z 2018 r. uwzględniają różne schematy dawkowania w zależności od stężenia wyjściowego witaminy D w ustroju. Dawka standardowa, podtrzymująca prawidłowe stężenie u osób dorosłych wynosi 800-2000 j.m. dziennie. W przypadku otyłości dawki te są podwojone (1600-4000 j.m.). Leczenie niedoborów witaminy D wymaga włączenia wyższych dawek, indywidualnie dobieranych przez specjalistę.

W kontekście suplementacji ważne jest także, aby witamina D nie była przyjmowana na czczo, a z posiłkiem tłuszczowym. Badania wykazały, że obecność tłuszczu może zwiększać wchłanianie witaminy D nawet o 50% w porównaniu do przyjmowania na pusty żołądek.

Dla prawidłowego wchłaniania witaminy D ważny jest także magnez. Jeżeli jego podaż w diecie jest niewystarczająca, warto rozważyć suplementację również tego związku. W przypadku witaminy K2 nie ma konieczności jej suplementacji u każdej osoby przyjmującej witaminę D, choć takie połączenie może być korzystne u kobiet w wieku okołomenopauzalnym. Badania wskazują na jej potencjalne działanie w profilaktyce i leczeniu osteoporozy.

Ważne, aby suplementacja witaminy D była regularna, najlepiej codzienna w zalecanych dawkach. Nie są obecnie polecane jednorazowe “giga- dawki” (rzędu kilkudziesięciu tysięcy j.m. dziennie), chyba że istnieją ku temu przesłanki medyczne i wskazanie specjalisty.

Wpis powstał przy współpracy Health Labs Care z uPacjenta