FOMO - jak sobie z nim radzić?

FOMO - co to jest?

Syndrom FOMO (ang. fear of missing out) to lęk przed tym, że coś ważnego nas ominie, strach, że nie jesteśmy na bieżąco z informacjami w mediach społecznościowych lub obawa przed utratą stałej łączności z innymi.

Termin FOMO został sformułowany w latach 90. przez stratega marketingowego Dana Hermana i początkowo nie był związany z Internetem. Jednak jego koncepcja ewoluowała wraz z rozwojem technologii i stałej łączności z siecią.

Objawy FOMO

Obawa przed wypadnięciem z obiegu objawia się poddenerowaniem i ciągłym sięganiem po smartphone’a, scrollowaniem mediów społecznościowych i nieustannym sprawdzaniem poczty e-mail. Kolejnym symptomem jest przeglądanie sieci w sytuacjach ryzykownych, tj. podczas prowadzenia auta czy przechodzenia przez ulicę oraz kompulsywne sprawdzanie telefonu, powiadomień i portali społecznościowych w trakcie spotkań towarzyskich, stania w kolejce czy jazdy autobusem.

Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa (NASK) od kilku lat bada fenomen FOMO wśród Polaków. Zgodnie z jej raportem z 2022 r. spora część fomersów zaczyna dzień (32%) i kończy go (44%) przeglądaniem portali społecznościowych, a co czwarty z badanych zajmuje się tym podczas posiłków [1].

Skutki FOMO

Lęk przed tym, że coś nas ominie może przynieść negatywne skutki. Jednym z nich jest wzrost poziomu stresu. Nieustanna obawa przed pominięciem jakichś informacji, może powodować przewlekły stres i negatywnie odbić się na zdrowiu fizycznym i psychicznym. W skrajnych przypadkach FOMO może prowadzić do uzależnienia od telefonu i dostępu do Internetu oraz może objawiać się zaniedbywaniem obowiązków i oderwaniem od rzeczywistości.

Kogo dotyczy lęk przed odłączeniem?

Czujesz niepokój, gdy zapomnisz wziąć do pracy telefon lub ładowarkę? Masz dwa powerbanki, które nosisz w torebce? Natychmiast po otrzymaniu wiadomości odpisujesz na nią bez względu na okoliczności? Włączyłaś powiadomienia we wszystkich aplikacjach, by być na bieżąco z promocjami i nowinkami?

Lęk przed wypadnięciem z obiegu przede wszystkim dotyczy nastolatków, jednak nie są oni jedyną grupą wiekową, która zmaga się z FOMO. Nawet seniorzy chcą być na bieżąco z informacjami z kraju i ze świata, choć wysoki poziom tego syndromu dotyczy tylko kilku procent z nich [1].

FOMO a media społecznościowe

Strach przed odłączeniem po części jest napędzany przez algorytmy kierujące mediami społecznościowymi. Aby być widocznym w sieci, nieustannie trzeba coś publikować, komentować i lajkować. Tak duża ilość produkowanych informacji bezpośrednio oddziałuje na odbiorców, którzy, by za tym wszystkim nadążyć, kilkukrotnie w ciągu dnia wchodzą w wirtualny świat, by niczego nie przegapić.

Uzależnienie od telefonu komórkowego

Znakiem naszych czasów jest smartphone, w którym jest zamknięta spora część naszego świata. FOMO ściśle wiąże się z uzależnieniem od telefonu. Według wspomnianego raportu fonoholizm dotyczy 22% badanych w wieku 15–19 lat oraz 18% młodych dorosłych. Co ciekawe ponad połowa respondentów odczuwa przeciążenie nadmierną ilością stale napływających informacji [1].

Zachowanie higieny cyfrowej jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania. Niektórzy wyznaczają sobie ramy czasowe, w których korzystają z najnowszych technologii, inni korzystają z aplikacji mierzących czas spędzanych online. 15 lipca został ustanowiony Światowym Dniem bez Telefonu Komórkowego. Ta inicjatywa ma na celu skłonienie ludzi do odłożenia telefonu na całe 24 godziny. Dasz radę?

Jak pokonać FOMO?

FOMO to poważny problem, jednak da się go zwalczyć. Trzeba nauczyć się filtrować informacje i zastanowić nad tym, które rzeczywiście są nam niezbędne.

• Usuń konta na portalach społecznościowych (a przynajmniej niektóre z nich). Czy rzeczywiście potrzebujesz być na kilku z nich jednocześnie?
• Wyłącz zbędne powiadomienia w aplikacjach — nie będą Cię rozpraszać w ciągu dnia.
• Zdecyduj, co Cię interesuje i obserwuj tylko związane z tym strony i profile.
• Wyznacz sobie czas na przeglądanie mediów społecznościowych. Może to być dłuższa chwila po pracy lub kilka krótszych w ciągu dnia. Postaraj się trzymać wyznaczonych ram czasowych.
• Daj sobie czas na bycie offline. Ważne sprawy na pewno Cię nie ominą, a te mało ważne mogą poczekać. Przeznacz ten czas na spotkania w realu i rozwijanie swoich pasji.

Jest nadzieja

Raport NASK donosi, że co piąty badany nie odczuwa lęku przed odłączeniem i jest to niewielki wzrost w stosunku do ostatnich badań [1]. To znaczy, że FOMO nieco traci na znaczeniu. Trend bycia offline jest coraz bardziej widoczny, np. powstają telefony komórkowe, które mają ograniczoną liczbę funkcji. Najnowsze technologie są stałym elementem naszego życia, jednak nie powinny go dominować. Włącz sobie JOMO (ang. joy of missing out), czyli radość z odłączenia się!