Jak emocje wpływają na mózg?

Która część mózgu odpowiada za emocje?

Emocje nie są jedynie subiektywnymi odczuciami – to skomplikowane procesy neurobiologiczne, w które zaangażowanych jest wiele struktur mózgowych.

Układ limbiczny – centrum emocji

Układ limbiczny to zespół struktur, który odpowiada za przetwarzanie emocji oraz powstawanie pamięci emocjonalnej. Do kluczowych części układu limbicznego należą:

• Ciało migdałowate: reaguje na bodźce emocjonalne, zwłaszcza związane z lękiem i zagrożeniem, jest odpowiedzialne za odtwarzanie zdarzeń i ich rozpamiętywanie.
• Hipokamp: odpowiada za proces uczenia się, uczestniczy w tworzeniu pamięci emocjonalnej, łącząc emocje z konkretnymi wspomnieniami.
• Podwzgórze: kontroluje reakcje fizjologiczne na emocje, takie jak przyspieszone bicie serca podczas stresu.

Kora przedczołowa – źródło decyzji

Kora czołowa to część płata czołowego mózgu, która współpracuje z układem limbicznym. Wpływa na planowanie, logiczne myślenie, skupienie, podejmowanie decyzji oraz myślenie abstrakcyjne.

Rola móżdżku w procesach emocjonalnych

Móżdżek, tradycyjnie kojarzony z koordynacją ruchów, pełni również ważną rolę w przetwarzaniu emocji. Współpracuje on z układem limbicznym, umożliwiając integrację emocji z reakcjami ruchowymi oraz wpływając na regulację emocjonalną.

Czy stres powoduje zmiany w mózgu?

Stres jest naturalną reakcją organizmu na czynniki mobilizujące go do działania. ,,Uciekaj albo walcz” to naturalny schemat reakcji na zagrożenie lub wyzwanie i jest nam konieczny do prawidłowego funkcjonowania. W takie sytuacji wzrasta poziom kortyzolu, który pomaga nam działać.

Idealnie by było, gdyby po każdej reakcji stresowej hormon stresu spadał do poziomu zero. Tak może być, gdy np. spieszysz się na pociąg. Widzisz, że zostało mało czasu i zaczynasz biec, a poziom kortyzolu rośnie. Gdy zdążysz i usiądziesz na swoim miejscu, poziom kortyzolu spada, a Ty się uspokajasz.

Niestety często towarzyszy nam chroniczny stres i ciągłe poczucie niepokoju. Poziom kortyzolu cały czas jest dosyć wysoki, a organizm ciągle jest gotowy do działania. To nie pozwala mu odpocząć i negatywnie wpływa na zdrowie psychofizyczne.

Długotrwały stres a zmiany w mózg

Stres jest definiowany przez chemię organizmu i bezpośrednio wpływa na zmiany w strukturze mózgu. W jaki sposób?

Dzieje się to poprzez aktywację osi podwzgórze–przysadka–nadnercza (HPA), co prowadzi do wydzielania hormonów stresu, głównie kortyzolu. Kortyzol i inne neuroprzekaźniki, tj. adrenalina i noradrenalina, mogą wywoływać zmiany w strukturze mózgu, zwłaszcza przy przewlekłym stresie.

• Wysoki poziom kortyzolu powoduje zmniejszenie objętości hipokampa poprzez uszkodzenie neuronów i hamowanie neurogenezy. Osoby narażone na długotrwały stres mogą mieć problemy z pamięcią i uczeniem się. Traumatyczne przeżycia mogą trwale uszkodzić hipokamp.
• Stres prowadzi do nadaktywności ciała migdałowatego, co zwiększa podatność na lęk, agresję i reakcje obronne. Przewlekły stres może utrwalić nadwrażliwość na bodźce emocjonalne.
• Kortyzol osłabia funkcje kory przedczołowej, co prowadzi do problemów z koncentracją, podejmowaniem decyzji i kontrolowaniem impulsów.

Jak kontrolować emocje i poprawić pracę mózgu?

Emocje mogą zarówno wspierać, jak i utrudniać pracę mózgu. Warto znać techniki, które pomagają w regulacji emocji oraz wspierają zdrowie mózgu.

Mindfulness

Sposób myślenia i nastawienie do świata ma wpływ na zmiany biochemiczne w mózgu. Praktyka mindfulness, czyli pozytywnego nastawienia może łagodzić skutki długotrwały stresu.

Medytacja

Medytacja aktywuje korę przedczołową odpowiedzialną za logikę, uspokaja ciało migdałowate odpowiedzialne za emocje i odtwarzanie zdarzeń. Wpływa też na hipokamp odpowiedzialny za pamięć i emocje.

Aktywność fizyczna

W zdrowym ciele zdrowy mózg! Ruch wpływa m.in. na wydzielanie opioidów i endorfin, które realnie pozytywnie wpływają na pracę mózgu i dobre samopoczucie. Powiększa też hipokamp i kora przedczołowa, co wpływa m.in. na poprawę pamięci.

Aktywność fizyczna aktywuje też BDNF (brain-derived neurotrophic factor), który wspiera neuroplastyczność mózgu. Poziom BDNF spada pod wpływem stresu, co hamuje wzrost i regenerację neuronów.

Sen i regeneracja

Na pracę układu nerwowego pozytywnie wpływa właściwa higiena snu, a jego odpowiednia ilość jest kluczowa dla utrwalania wspomnień emocjonalnych. Deprywacja snu w dłuższej perspektywie ma bezpośredni wpływ na pojawienie się chorób neurodegeneracyjnych i zaburzeń związanych z psychiką.

Relacje

Jesteśmy istotami społecznymi, więc dla zdrowia mózgu kluczowe są relacje międzyludzkie. Brak wsparcia i samotność w świecie negatywnie wpływają na zdrowie psychofizyczne.

Rozwój

Mózg lubi się rozwijać, ale trzeba go aktywować. Ciekawość świata, pasje, nauka nowych rzeczy i życie towarzyskie są w tym aspekcie niezwykle istotne.

Samoakceptacja

Dla świętego spokoju i prawidłowej pracy układu nerwowego warto zaakceptować i zrozumieć siebie. Pozwól sobie na popełnianie błędów i dostosuj stawiane sobie wymagania do Twoich możliwości.

Spokój nas uratuje

Emocje odgrywają fundamentalną rolę w pracy mózgu. I najlepiej byłoby, gdyby towarzyszyły nam tylko takie, które pozytywnie na niego wpływają.

Niestety często zmagamy się z sytuacjami stresowymi. A stres hamuje neuroplastyczność, zmniejszając zdolność mózgu do adaptacji, uczenia się i regeneracji. Dlatego warto nauczyć się nad nim panować. Dla zdrowia całego organizmu.