Co to jest insulinooporność? Objawy, przyczyny, skutki

Nawet jeśli nie zmagasz się bezpośrednio z insulinoopornością, bardzo możliwe, że ktoś z Twojego otoczenia żyje z nią na co dzień. To nie choroba, ale przypadłość, która wymaga podjęcia zdecydowanych kroków, a często zupełnej zmiany stylu życia.

Musisz to wiedzieć. Insuliooporność:

• jest stanem obniżonej wrażliwości komórek na działanie insuliny (hormonu, który reguluje stężenie glukozy we krwi). Brak reakcji na działanie insuliny może w konsekwencji doprowadzić do powikłań i rozwoju poważnych chorób, jak cukrzyca typu 2.
• nie jest chorobą! To zaburzenie metaboliczne, uznawane za objaw innych zaburzeń, np. nadwagi, otyłości.
• może towarzyszyć i nasilać objawy PCOS (zespół policystycznych jajników).
• może być uwarunkowana genetycznie i mieć związek z zaburzeniami hormonalnymi, np. hormonami gruczołu tarczowego, androgenowymi.

Wpływ insulinooporności na ciało – objawy

Do częstych objawów insulinooporności należą: brak energii, ciągłe zmęczenie, obniżenie nastroju, senność, spadki koncentracji i rozdrażnienie, większy apetyt, napady wilczego  głodu, większa ochota na słodycze...

Choć insulinooporność dotyczy również osób szczupłych, bardzo często to zwiększona masa ciała stanowi ważną wskazówkę, że dzieje się coś złego.

Insulinooporność może negatywnie wpływać na płodność, powodować problemy z zajściem w ciążę, problemy skórne (trądzik, rogowacenie ciemne skóry), hirsutyzm (nadmierne owłosienie, np. na rękach, plecach, udach), nadciśnienie tętnicze, podwyższony poziom cholesterolu i triglicerydów.

Tego typu objawów nie należy bagatelizować. Pierwszym krokiem powinno być badanie pod kątem insulinooporności, a w przypadku jej stwierdzenia – podjęcie kolejnych działań.

Krzywa glukozowo-insulinowa

To najczęściej zalecana metoda diagnostyczna laboratoryjna stosowana przy podejrzeniu insulinooporności (przy jednoczesnym braku cukrzycy i hipoglikemii), która powinna być zlecana przez lekarza po oznaczeniu stężenia glukozy na czczo. Badanie nie należy do najprzyjemniejszych: po pierwsze, zajmuje sporo czasu, warto więc zaopatrzyć się w coś do czytania/słuchania, po drugie, wymaga wypicia roztworu 75 g glukozy na czczo. Całe badanie wykonujemy w trzech punktach: 0-1-2 (nie częściej niż raz w roku). Na czym dokładnie polega badanie?

• Punkt 0 – pomiar stężenia glukozy i insuliny we krwi na czczo
• Punkt 1 – pomiar stężenia glukozy i insuliny we krwi po jednej godzinie od wypicia 75 glukozy
• Punkt 2 – pomiar stężenia glukozy i insuliny po dwóch godzinach od wypicia roztworu glukozy (rekomenduje się zbadanie stężenia glukozy i insuliny na czczo oraz zbadanie stężenia samej glukozy po dwóch godzinach od wypicia; ustal z lekarzem, czy powinnaś zbadać również stężenie insuliny)

Ważne: w czasie badania należy maksymalnie ograniczyć aktywność, aby nie zaburzyć wiarygodności pomiaru.

W przeciwnym wypadku spożycie roztworu może spowodować niedocukrzenie: komórki, które do tej pory nie miały dostępu do takiej ilości cukru, bardzo szybko go wyłapią.

Współczynnik HOMA-IR w kontekście insulinooporności

W zależności od stężenia glukozy i insuliny na czczo wskaźnik insulinooporności HOMA-IR podpowie, czy występuje u Ciebie ryzyko insulinooporności. W Polsce jest uwzględniony w kanonie badań i dołączony do wyników stężenia glukozy i insuliny. Jest to współczynnik pomocniczy stosowany w badaniach naukowych; nie ustalono dla niego wartości referencyjnych, więc na jego podstawie nie można stawiać diagnozy (stawia ją lekarz na podstawie stwierdzonych objawów i wyników badań).

Jeżeli badanie krzywej glukozowo-insulinową potwierdziło insulinooporność, pora na zmianę trybu życia:

• Włącz aktywność fizyczną, która pozytywnie wpłynie na poprawę insulinowrażliwości i pozwoli na unormowanie stężenia glukozy i insuliny we krwi.
• Ogranicz spożycie produktów o wysokim ładunku i indeksie glikemicznym (który powoduje niebezpieczne dla zdrowia skoki insuliny).
• Unikaj cukrów prostych (nie możesz się powstrzymać przed jedzeniem słodyczy? Niewielką porcję, wliczoną w dzienny bilans kaloryczny, raz na jakiś czas możesz wkomponować w jadłospis: spożyj ją dopiero po posiłku, który będzie zawierał sporą ilość surowych warzyw, zdrowe tłuszcze, białko i węglowodany złożone).
• Postaw na dietę przeciwzapalną z ograniczeniem liczby spożywanych kalorii (np. dieta DASH, śródziemnomorska), z dużą zawartością błonnika.
• Zrezygnuj lub ogranicz spożycie produktów wysokoprzetworzonych.
• Włącz w jadłospis dużo surowych warzyw; możesz też sięgać po owoce, np. leśne, które nie zawierają dużo cukru.
• Kolację zaplanuj na 2-3 godziny przed snem (o ile nie masz hipoglikemii; wówczas ten czas można skrócić do godziny). Warto wówczas przygotować posiłek złożony z węglowodanów, białka i zdrowego tłuszczu (m.in. chleb żytni, gryczany, oliwa, awokado).
• Wzbogać dietę o witaminę D3 i kwasy omega-3.
• Suplementuj berberynę (badania wykazały, że obniża ona poziom glukozy i insuliny na czczo, obniża poziom trójglicerydów i podnosi poziom „dobrego” cholesterolu)[1].
• Dbaj o dobrą jakość snu i odpoczynku, unikaj czynników stresogennych.