Jak działa kapsaicyna i dlaczego jest dobra dla zdrowia?

Kapsaicyna — co to?

Kapsaicyna to alkaloid, aktywny składnik roślin z rodzaju Capsicum (pieprzowiec) należących do roślin psiankowatych. Przede wszystkim występuje w papryce. Jest znana głównie ze swojego ostrego smaku. Kapsaicyna została wyizolowana po raz pierwszy w czystej postaci krystalicznej przez Johna Clougha Tresha w 1876 r.

Jakie jest zastosowanie kapsaicyny?

Poza kulinariami wykorzystuje ją przemysł farmaceutyczny, m.in. do produkcji leków przeciwbólowych czy plastrów i maści rozgrzewających, czy jako składnik suplementów diety.

Stosuje się ją też w przemyśle kosmetycznym, np. w produktach do pielęgnacji włosów lub kosmetykach antycellulitowych. Ponadto znalazła zastosowanie w produkcji gazów pieprzowych czy środków ochrony roślin.

Czy kapsaicyna jest zdrowa?

“Tylko dawka czyni, że dana substancja jest trucizną”. Słowa ojca medycyny nowożytnej Paracelsusa wprost odpowiadają na to pytanie.

Z jednej strony kapsaicyna ma pozytywny wpływ na ludzki organizm, a z drugiej, w zbyt wysokich porcjach może być substancją szkodliwą.

Skala Scoville’a miarą ostrości

W roślinach z rodzaju Capsicum odnotowuje się różną zawartość kapsaicyny, która determinuje ich ostry smak. W 1912 r. Wilbur Scoville wprowadził specjalną skalę, która służy do określania ostrości jednostkami SHU (Scoville Heat Unit).

Działanie kapsaicyny

Badania naukowe potwierdzają liczne właściwości kapsaicyny tj.:

• działanie przeciwbólowe,
• wpływ na metabolizm tkanki tłuszczowej,
• obniżanie ciśnienie krwi, poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych
• właściwości antyoksydacyjne i przeciwbakteryjne,
• wpływ na termoregulację organizmu.

Mechanizm działania kapsaicyny polega głównie na jej oddziaływaniu z receptorami waniloidowymi przejściowego potencjału TRPV1.

Gdy kapsaicyna przyłącza się do receptora TRPV1, następuje uwolnienie z zakończeń nerwowych neuronów peptydów (substancja P i CGRP) wywołujących stan zapalny. W ten sposób kapsaicyna łagodzi ból.

Działanie termoregulujące jest ściśle związane z dawkowaniem. Jednorazowe przyjęcie kapsaicyny obniża temperaturę ciała, ale już regularne jej stosowanie może zwiększyć termogenezę. To jednocześnie poprawia przemianę materii i wpływa na zmniejszenie masy ciała.

Efekt hipotensyjny kapsaicyny opiera się na długotrwałej aktywacji receptorów TRPV1 błony wyściełającej naczynia krwionośne. Wskutek złożonych procesów zachodzi poszerzenie światła naczyń krwionośnych i w rezultacie obniżenie ciśnienia krwi.

Działanie przeciwutleniające tego alkaloidu bazuje głównie na opóźnianiu oksydacji. M.in. wpływa na spowolnienie powstawania stresu oksydacyjnego cholesterolu LDL.

To w efekcie zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego. W badaniach dowiedziono również, że kapsaicyna hamuje rozwój różnych gatunków bakterii, m.in. Salmonella typhimurium.

Papryczka chili na zdrowie

Kapsaicyna może przynieść sporo korzyści zdrowotnych. Jeśli nie ma ku temu przeciwwskazań, warto włączyć ostre papryczki do swojej diety. Poza tym, że urozmaicą smak dań, mogą przyczynić się do poprawy zdrowia.

Ostre potrawy należy wprowadzać do diety stopniowo, aby organizm miał czas przystosować się do rosnącego poziomu pikanterii. To pozwoli też na zaobserwowanie, czy dobrze toleruje tę substancję.

Dzień Pikantnych Potraw jest obchodzony 16 stycznia. Może to dobry moment, by zaprzyjaźnić się z kapsaicyną?