Mikrobiota jelitowa i jej wpływ na zdrowie psychiczne

Zdrowe jelita

Mikroorganizmy zamieszkujące jelita uczestniczą między innymi w procesie trawienia i pozyskiwania energii ze spożytych pokarmów. Biorą udział w fermentacji niestrawionych resztek pokarmowych w jelicie grubym, w wyniku czego powstają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), które wykazują działanie przeciwzapalne i są niezbędne do prawidłowego odżywienia nabłonka jelitowego. Uczestniczą także w syntezie oraz metabolizmie witamin z grupy B i witaminy K oraz odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie naszego układu immunologicznego [3][5].

Szacuje się, że mikrobiota zdrowych osób w stanie eubiozy (równowagi mikrobiologicznej) jest najliczniej reprezentowana przez bakterie typu Firmicutes, Bacteroidetes, Proteobacteria i Acinetobacter, które warunkują równowagę ekosystemu przewodu pokarmowego [14]. Z kolei jej zachwianie prowadzi do rozwoju dysbiozy, czyli zaburzeń mikrobioty jelitowej. W tak zmienionej mikrobiocie przeważają bakterie niepożądane oraz potencjalnie patogenne, co może prowadzić do rozwoju wielu chorób.

Oś jelita-mózg

Aktualnie wiele badań naukowych skupia się na powiązaniu mikrobioty jelitowej z naszym układem nerwowym. Odbywa się to za pośrednictwem osi jelita-mózg [2]. Termin ten odnosi się do dwukierunkowego systemu komunikacji neurohormonalnej pomiędzy ośrodkowym układem nerwowym, a przewodem pokarmowym i bytującymi w nim mikroorganizmami [5]. Sugeruje się, że w wyniku tych powiązań dysfunkcja osi jelita-mózg i dysbioza mogą wpływać na pojawienie się zaburzeń o podłożu psychicznym, do których zalicza się między innymi depresję oraz zaburzenia lękowe.

Mikrobiom jelitowy a depresja

Doniesienia naukowe wskazują, że istnieją wyraźne powiązania między mikrobiotą jelitową, a występowaniem zachowań o charakterze depresyjnym [6]. Badania kliniczne wykazały, że mikroflora jelitowa pacjentów z depresją znacznie różni się od mikrobioty osób zdrowych, choć wyniki badań dotyczące tych zmiennych są niejednoznaczne.

Na podstawie dostępnych danych uznaje się, że na rozwój depresji może mieć wpływ nadmiar potencjalnie chorobotwórczych i prozapalnych bakterii, m.in. Actinobacteria i Enterobacteriaceae, połączony ze spadkiem liczby pożytecznych, przeciwzapalnych bakterii, do których zalicza się np. Faecalibacterium, Bifidobacterium, czy Firmicutes [5][7][8][9][10][11][12].

Zaburzenia lękowe a mikrobiota jelitowa

Zaburzenia lękowe również mogą być powiązane z dysfunkcją osi jelita-mózg. Wśród nich wyróżnia się m.in fobię społeczną, zespół lęku uogólnionego czy zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.

Podobnie jak w przypadku depresji, tak i u osób z zaburzeniami lękowymi obserwuje się zmiany w składzie i różnorodności mikrobioty jelitowej w porównaniu do osób zdrowych. Podejrzewa się, że mikroorganizmy bytujące w jelitach mogą modulować zachowania podobne do lęku [5][13].

Czym są psychobiotyki?

W leczeniu zaburzeń psychicznych najczęściej stosuje się farmakoterapię w połączeniu z psychoterapią. W ostatnich latach rośnie zainteresowanie nad wpływem psychobiotyków na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego, zwłaszcza w kontekście odczuwania stresu i lęku oraz wpływu na nastrój i funkcje poznawcze u ludzi. Psychobiotyki to probiotyki, które po spożyciu w odpowiednich ilościach wywierają pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne poprzez regulację osi jelita-mózg [15].

Psychobiotyki w badaniach naukowych

Badania naukowe wykazały, że przyjmowanie probiotyków w znaczny sposób wpłynęło na zmniejszenie wskaźnika skali depresji (BDI) oraz stres oksydacyjny u osób ze zdiagnozowanym epizodem depresyjnym [15][16]. Ponadto dowiodły, że stosowanie probiotyków może być również skuteczne w zmniejszaniu uczucia lęku [12].

Wyniki tych badań są obiecujące i wskazują, że psychobiotyki mogą być elementem skutecznej terapii wspomagającej leczenie zaburzeń o podłożu psychicznym.

Czy wiesz, że sposób w jaki spożywamy posiłki również może wpływać na nasze zdrowie? Przeczytaj i poznaj 5 sposobów na lepsze samopoczucie.