Skuteczna ochrona przeciwsłoneczna — vademecum opalania

Co to jest opalenizna?

Gdy robi się coraz cieplej i zakładamy ubrania odsłaniające ciało, marzy nam się ładnie opalona skóra. Ale czy wiesz, czym właściwie jest opalenizna? To reakcja obronna organizmu na promieniowanie UV. Opalenizna właściwa powstaje dzięki promieniom UVB i najczęściej pojawia się na skórze z 2-3-dniowym opóźnieniem. Natomiast promienie UVA powodują opaleniznę natychmiastową (przyciemnienie skóry), która najczęściej widoczna jest u osób z ciemniejszą karnacją.

Jak promieniowanie wpływa na skórę?

Światło słoneczne to rodzaj promieniowania elektromagnetycznego, które dzieli się na promieniowanie widzialne (w tym HEV), podczerwone (IR) oraz ultrafioletowe (UVA, UVB, UVC). Poznaj je wszystkie!

Promieniowanie UVA, UVB i UVC

Czym są promienie UV? To promieniowanie ultrafioletowe emitowane przez słońce. Ze względu na długość fal dzielimy je na UVA, UVB i UVC.

UVA to tzw. długie promieniowanie. Stanowi 95% promieniowania ultrafioletowego i dociera do nas przez cały rok (nie blokują go ani chmury, ani rzęsisty deszcz). Dostaje się w najgłębsze warstwy skóry, przez co jest odpowiedzialne za fotostarzenie się skóry czy zmiany w DNA komórkowym.

UVB to promieniowanie o średniej długości fal, ma istotny wpływ na naszą skórę i zdrowie. Bierze udział w syntezie witaminy D i odpowiada za opaleniznę. Promienie UVB docierają do naszego naskórka głównie w słoneczne i bezchmurne dni. Stymulują proces powstawania melaniny (barwnika skóry), co stanowi formę ochrony skóry przed tym promieniowaniem.

UVC to najkrótsze fale o najsilniejszym działaniu, które nie docierają do Ziemi, bo są pochłaniane przez warstwę ozonową.

Promieniowanie HEV

Światło niebieskie HEV (high energy visible light) to światło widzialne o wysokiej energii. Może pobudzać koncentrację i zmniejszać uczucie senności, a jego działanie antybakteryjne może być stosowane w terapii trądziku.

Jednak HEV może uszkadzać wzrok, a ponadto generuje podobną ilość wolnych rodników, co UVA i UVB. Może powodować uszkodzenie DNA, przebarwienia skóry i jej przedwczesne starzenie.

Ekrany komputerów, tabletów i smartfonów również emitują HEV jednak w ilościach, które nie powodują uszkodzenia komórek. Warto pamiętać, że nadmierna ekspozycja na światło niebieskie może utrudniać zasypianie, co w konsekwencji prowadzi do zaburzeń rytmu dobowego.

Promieniowanie IR

Promieniowanie podczerwone IR odpowiada za odczuwane ciepło. Zwiększenie temperatury ciała w wyniku ekspozycji na promienie IR pobudza krążenie krwi, dotlenia komórki i rozluźnia mięśnie. Niestety, przyczynia się do starzenia się skóry. Pod wpływem IR włókna kolagenowe rozpadają się, a skóra traci elastyczność i jędrność. Promieniowanie podczerwone wzmaga produkcję wolnych rodników uszkadzających komórki skóry. Ponadto pod jego wpływem rozszerzają się naczynia krwionośne, co przyczynia się do zaostrzenia zmian w przypadku cery naczynkowej lub zmagającej się z trądzikiem różowatym.

Bezpieczne opalanie — czy istnieje?

Niestety żadne filtry nie chronią skóry w 100%. Fotoprotekcja jest jedną z metod profilaktyki, ale bezpieczne opalanie nie istnieje.

Ochrona przeciwsłoneczna to nie tylko wakacyjny obowiązek. Kremy z filtrem stosuj przez cały rok, bo każdego dnia Twoja skóra jest narażona na promieniowanie różnego typu.

Filtry przeciwsłoneczne — co warto wiedzieć?

Jaki filtr przeciwsłoneczny wybrać? Musi chronić przed szkodliwym działaniem promieni UVA i UVB. Jednocześnie powinien zawierać składniki redukujące negatywny wpływ HEV oraz IR.

Faktor SPF (ang. sun protection factor) określa stopień ochrony skóry jedynie przed promieniowaniem UVB. Przykładowo kosmetyk z oznaczeniem SPF20 sugeruje, że skóra może ulec poparzeniu w czasie 20-krotnie dłuższym niż skóra niechroniona żadnymi filtrami.

Wskaźnik PPD (trwała pigmentacja, persistent pigment darkening) to odpowiednik SPF dla promieniowania UVA. Im wyższa wartość, tym większy poziom ochrony. Istnieje także współczynnik PA. Produkt z oznaczeniem PA++++ ma bardzo wysoką ochronę przed UVA (im więcej plusów, tym lepiej).

Czy olej z pestek malin zastąpi krem z filtrem?

Olej z pestek malin ma właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Jest wartościowym emolientem i sprawdza się przy pielęgnacji każdego rodzaju skóry. Olej z pestek malin do opalania? Wbrew obiegowej opinii nie może być stosowany jako naturalny filtr UV. Ma niestabilny wskaźnik fotoprotekcji i zupełnie nie chroni przed promieniowaniem UVB.

Czy filtry przeciwsłoneczne blokują produkcję witaminy D?

Promienie UVB przyczyniają się do syntezowania “witaminy słońca”, która jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Wpływa na układ odpornościowy, kostny, nerwowy i mięśniowy oraz odpowiada za regenerację skóry.

Trzeba pamiętać, że mimo pozytywnego wpływu promieni słonecznych na produkcję witaminy D, ich działanie jest generalnie niekorzystne dla skóry, bo powoduje utratę jędrności i powstawanie zmarszczek oraz może przyczynić się do powstawania nowotworów. Najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie ochrony przeciwsłonecznej. Ważne jest też zbadanie poziomu witaminy D3 w organizmie i uzupełnienie ewentualnych niedoborów przez dietę lub suplementację.

Czy kremy z SPF wydłużają czas bezpiecznego przebywania na słońcu?

Stosowanie dobrych kremów do opalania w pewnym stopniu zabezpiecza skórę przed szkodliwym promieniowaniem. Bardzo ważna jest replikacja preparatów z filtrami w ciągu dnia, by zminimalizować ryzyko poparzeń.

Najlepszym rozwiązaniem jest stosowanie się do starej dobrej zasady, by unikać przebywania na słońcu w czasie jego największego nasilenia, czyli mniej więcej w godzinach 11-15. Dobrym rozwiązaniem jest zakup okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV, by chronić oczy przed szkodliwym działaniem promieni.

Blaski i cienie opalania

Promienie słoneczne poprawiają nam samopoczucie. Szczególnie po okresie jesienno-zimowym przydaje się dawka słońca, która potrafi znacznie poprawić nasze samopoczucie. Ponadto wspierają produkcję witaminy D. Jednak warto pamiętać o szkodliwym działaniu promieni słonecznych na skórę.

Teraz wiesz, na co zwrócić uwagę przy wyborze filtrów przeciwsłonecznych. Korzystaj ze słońca mądrze i zapewnij swojej skórze najwyższą ochronę!