Żelazo – jaki ma wpływ na zdrowie kobiet?

Żelazo jest nie tylko cennym składnikiem zrównoważonej diety, pełni ono również ogromną rolę w utrzymaniu równowagi psychicznej i fizycznej całego organizmu.

Wpływ żelaza na organizm

Chociaż organizm potrzebuje go w niewielkich ilościach, żelazo odgrywa niezastąpioną rolę w jego prawidłowym w funkcjonowaniu. Przede wszystkim jest kluczowym składnikiem potrzebnym do  produkcji hemoglobiny, białka odpowiedzialnego za transport tlenu do tkanek. Jest przy tym niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego i metabolizmu energetycznego, wspiera także prawidłowe funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego. W kontekście zdrowia kobiet, jego rola jest jednak szczególnie istotna.

Dlaczego żelazo jest ważne dla kobiet?

Ze względu na utratę krwi menstruacyjnej kobiety potrzebują znacznie większej ilości żelaza niż mężczyźni. Również w okresie ciąży zapotrzebowanie na ten pierwiastek wzrasta, nie tylko ze względu na jego udział w produkcji czerwonych krwinek. Ten składnik mineralny wspiera również  prawidłowy rozwój systemu immunologicznego dziecka (szacuje się, że najczęściej anemia dotyczy kobiet w wieku rozrodczym, a deficyt żelaza może mieć nawet 40% kobiet w ciąży). Ponadto jedno z badań wykazało, że deficytom żelaza mogą sprzyjać uboższe posiłki oraz nieregularność ich spożywania, co zaobserwowano u kobiet długo pracujących, o napiętym harmonogramie dnia lub posiadających większą liczbę dzieci.

Objawy niedoboru żelaza

Niedobór żelaza może prowadzić do problemów zdrowotnych, warto więc kontrolować jego stężenie we krwi, zwłaszcza w sytuacjach zwiększonego zapotrzebowania na ten pierwiastek. Objawy niedoboru żelaza mogą obejmować: zmęczenie, osłabienie, bladość skóry, kołatanie serca, podatność na stres, senność, zawroty głowy czy problemy z koncentracją. W przypadku kobiet te objawy mogą być szczególnie uciążliwe i silniej odczuwalne ze względu na cykl menstruacyjny, ciążę lub okres połogu, które i tak wywierają silny wpływ na organizm.

Czy potrzebujesz więcej żelaza?

Istnieją określone sytuacje, kiedy zapotrzebowanie na ten pierwiastek znacząco wzrasta. Są to między innymi okresy intensywnego wzrostu, jak dzieciństwo i okres dojrzewania, okres menstruacyjny, ciąża oraz okres po porodzie. Dodatkowo, osoby na dietach wegetariańskich lub wegańskich mogą potrzebować większej ilości żelaza ze względu na mniej efektywną przyswajalność roślinnych źródeł tego pierwiastka (tzw. żelazo hemowe, obecne w produktach pochodzenia zwierzęcego ma zdecydowanie lepszą wchłanialność niż żelazo niehemowe, obecne w produktach diety bezmięsnej). Wpływ na wchłanianie żelaza mają również inne składniki obecne w diecie, np. witamina C, która zwiększa przyswajalność tego pierwiastka.

W jakich produktach jest żelazo?

Aby uzupełnić niedobory żelaza, przede wszystkim pomyśl o diecie bogatej w żelazo, a w razie potrzeby o suplementacji wyrównującej niedobory. Żelazo można znaleźć zarówno w produktach pochodzenia zwierzęcego, jak i roślinnego. Produkty bogate w żelazo hemowe to m.in. czerwone mięso, drób (głównie wątróbka), ryby oraz żółtka jaj. Żelazo niehemowe zawierają warzywa liściaste, natka pietruszki, fasola, groch, brokuły, a także ziarna i orzechy. W przypadku diety wegetariańskiej warto spożywać również tofu i soję.

Przyswajanie żelaza

Wchłanianie żelaza może zwiększać się w obecności różnych składników. Witamina C, obecna w owocach i warzywach, poprawia przyswajanie tego pierwiastka. Podobnie działają produkty fermentowane (np. kiszonki), dlatego warto je spożywać z pokarmami zawierającymi żelazo. Działanie wspomagające jego wchłanianie, głównie poprzez korzystny wpływ na mikrobiotę jelitową, wykazują też probiotyki, laktoferyna, aminokwasy (histydyna i lizyna) oraz maślan sodu.

Istnieją jednak czynniki, które mogą zakłócać proces wchłaniania żelaza. Należy do nich spożywanie środków zmniejszających kwasowość soku żołądkowego. Są one obecne m.in. w lekach zobojętniających kwas żołądkowy. Ponadto związki kompleksujące żelazo, zawarte w kawie, herbacie, w mleku i niektórych produktach spożywczych (np. otrębach pszennych), a także wapń, część leków (np. stosowanych przy niedoczynności tarczycy) oraz antybiotyki mogą negatywnie wpływać na jego przyswajanie.

W tym wypadku ważne jest zachowanie odpowiedniego odstępu czasowego (ok. 2-3 godzin) między spożyciem żelaza a innych substancji lub leków, które mogą zmniejszać jego wchłanianie.

Żelazo z laktoferyną dla zdrowia

Żelazo odgrywa ważną rolę w zdrowiu kobiet, wpływając na ich energię, siłę i ogólne samopoczucie. Dlatego ważna jest troska o odpowiednią podaż tego pierwiastka w diecie, zarówno poprzez zrównoważone odżywianie, jak i stosowanie ewentualnych suplementów pod kontrolą lekarza.

Dlaczego suplementy z żelazem zawierają laktoferynę?

Okazuje się, że to połączenie może pozytywnie wpływać na lepsze wchłanianie samego pierwiastka, niweluje ponadto skutki uboczne w obrębie układu pokarmowego wynikające z przyjmowania preparatów z samym żelazem. Laktoferyna to białko obecne w mleku matki, które wychwytuje i wiąże jony żelaza. Uznawana jest za składnik zwiększający biodostępność żelaza, tj. wspomagający jego wchłanianie i regulujący jego poziom.

W przypadku kobiet, które znacznie częściej borykają się z problemami niedoboru (tzw. anemia z niedoboru żelaza), suplementacja preparatem z laktoferyną może przynieść wiele pozytywnych skutków.

W tym tekście dowiesz się, dlaczego określenie stężenia żelaza i ferrytyny we krwi jest takie ważne oraz jakich produktów unikać, aby zwiększyć wchłanialność tego pierwiastka.