Co to jest SIBO i jaka dieta będzie najlepsza?

SIBO, czyli Small Intestinal Bacterial Overgrowth, to zespół zaburzeń w obrębie układu pokarmowego, związany z przerostem flory bakteryjnej w jelicie cienkim. Najczęściej przerost ten dotyczy fizjologicznych bakterii, które z jelita grubego (swojego pierwotnego miejsca) przemieszczają się i namnażają w jelicie cienkim.  SIBO może być mylone z IBS (Zespół Jelita Drażliwego) lub może  współistnieć z IBS  i innymi zaburzeniami pracy układu pokarmowego. Do osób o zwiększonym ryzyku SIBO zaliczają się także te  cierpiące na niedoczynność tarczycy i/lub Hashimoto, związane jest to pośrednio ze spowolnioną perystaltyką jelit. SIBO może również pojawić się u osób, które przyjmują leki IPP, przebyły “jelitówkę” lub zatrucie pokarmowe. SIBO może pojawiać się także u  osób starszych, ponieważ motoryka przewodu pokarmowego zwalnia wraz z wiekiem.

Jak objawia się SIBO?

Najbardziej charakterystycznymi objawami są:

• wzdęcia, 
• gazy,
• biegunki lub zaparcia (w zależności od postaci SIBO),
• zgaga,
• odbijanie się,
• pogorszone trawienie (np. resztki pokarmowe w kale).

Nasilenie objawów można zauważyć w sytuacji zwiększonego stresu, po przyjęciu niektórych probiotyków  lub produktów FODMAP (wykazujących wysoki potencjał fermentacyjny). Osoby cierpiące na SIBO mogą odczuć chwilową ulgę po zastosowaniu antybiotyków.

Jak zdiagnozować SIBO?

Aktualnie najbardziej polecany do diagnostyki SIBO jest test wodorowo-metanowy z obciążeniem laktulozą. Testy te należy wykonać w specjalizujących się w tym temacie placówkach. Niestety takiego testu nie można aktualnie wykonać w ramach NFZ.

Rozróżniamy 4 rodzaje przerostów:

• SIBO wodorowe,
• IMO, czyli “SIBO” metanowe,
• SIBO mieszane (wodorowo-metanowe),
• SIBO siarkowodorowe (aktualnie brak jest rzetelnych testów, którymi można by je wykryć).

Poznanie konkretnego rodzaju SIBO jest istotne dla dobrania odpowiedniego postępowania - leki stosowane z powodzeniem na SIBO wodorowe mogą nie przynieść tak spektakularnych efektów w przypadku IMO. Leczenie zawsze powinno być dobrane indywidualnie.

Jak leczyć SIBO?

O doborze leczenia w SIBO decyduje lekarz prowadzący, który przepisze odpowiednie antybiotyki/ eubiotyki i/lub leki przeciwgrzybicze.

Warto pamiętać, że SIBO wymaga kompleksowego podejścia i szerszej diagnostyki w celu ustalenia przyczyn tego zaburzenia. Zazwyczaj SIBO jest pokłosiem innych problemów zdrowotnych, które niezdiagnozowane, będą utrudniać leczenie i przyczyniać się do nawrotów SIBO. Przykładowo, niedoczynność tarczycy przyczynia się do spowolnienia pasażu jelitowego, a H. pylori będzie przyczyniać się do podwyższenia pH w żołądku, co ułatwi bakteriom przedostanie się do jelita cienkiego.

Dieta w SIBO

Na ten moment nie ma oficjalnych zaleceń i wytycznych do diety w SIBO, wyznaczonych przez środowiska naukowe. W tym temacie musi pojawić się znacznie większa ilość badań i analiz naukowych, a podstawą do wyleczenia nadal jest farmakoterapia oraz ogólne zmiany w stylu życia i diecie. Są jednak pewne zalecenia dotyczące  sposobu odżywiania, który może łagodzić i wyciszyć objawy SIBO oraz poprawiać jakość trawienia.

Dieta w SIBO zawsze powinna być dobrana indywidualnie po konsultacji ze specjalistą, najlepiej dietetykiem klinicznym.

DIETA LOW FODMAP

Ten model dietetyczny jest najczęściej stosowany u osób cierpiących na SIBO. W jadłospisie wyklucza się fermentujące węglowodany, czyli produkty bogate w FODMAP (ang. skrót od Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides And Polyols), jak laktoza, fruktoza, fruktany i fermentujące oligo-, di-, monosacharydy i poliole. Najwięcej FODMAP znajduje się w różnych zbożach, owocach, warzywach, strączkach i produktach mlecznych. Lista produktów podlegających eliminacji zawsze powinna być stworzona w konsultacji z dietetykiem. Taką dietę stosuje się tylko okresowo. Warto pamiętać, że nie u wszystkich osób dieta low FODMAP będzie skuteczna i spowoduje redukcję objawów SIBO.

Dieta rozpoczyna się fazą eliminacyjną, która powinna trwać od 4 do 6 tygodni. W tym okresie unikamy produktów bogatych w FODMAP i budujemy jak najprostsze posiłki, które pozwolą nam ocenić, co dobrze tolerujemy, a co nieco gorzej. Aby zachować lekkostrawność produktów, zaleca się spożywanie posiłków gotowanych na parze lub w sposób tradycyjny, a także duszonych.

W fazie drugiej zaleca się stopniowo wprowadzać wcześniej wyeliminowane produkty, co pozwoli przetestować tolerancję układu pokarmowego. Nowe produkty warto wprowadzać powoli i w niewielkich ilościach najlepiej pod kontrolą dietetyka prowadzącego, który przeprowadzi nas przez ten proces.

Przykładowe produkty low FODMAP:

• Mięso, owoce morza, ryby, jajka
• Nabiał bez laktozy, masło, mleko migdałowe
• Ogórki, sałata, marchew, pomidor, rzodkiewka, papryka, oliwki
• Banan zielony (niedojrzały!), mandarynki, pomarańcza, kiwi, winogrona, truskawki,
• Kasza gryczana, kasza jaglana, ryż, makaron ryżowy
• Orzechy ziemne, orzechy włoskie

5 rzeczy, które możesz zrobić dla lepszego trawienia

1. NIE PODJADAJ MIĘDZY POSIŁKAMI

Podjadanie między posiłkami, żucie gumy czy picie kolorowych napojów z cukrem sprawia, że praca MMC, czyli kompleksu mioelektrycznego, zostaje zahamowana. MMC jest niezbędny do „posprzątania” z resztek pokarmowych jelita cienkiego, co zapobiega namnażaniu się bakterii żywiących się tymi  resztkami -U osób z SIBO praca MMC jest zaburzona, więc warto wyeliminować wszystkie czynniki, które mogą go dodatkowo hamować. Posiłki najlepiej jest spożywać co 3,5-4 h, a pomiędzy nimi najlepiej pić czystą wodę ewentualnie niesłodzone herbaty czy czarną kawę.

2. NAWADNIAJ SIĘ

Odpowiednia ilość wody ma ogromne znaczenie dla naszego układu pokarmowego, między innymi dla produkcji śliny, soków żołądkowych i jelitowych. Już przy lekkim odwodnieniu można zauważyć zaparcia i problemy trawienne.

3. JEDZ UWAŻNIE

Uważne jedzenie jest niezwykle istotne dla poprawnego trawienia, które zaczyna się już w głowie. Tzw. faza głowowa przed posiłkiem pozwala przygotować się organizmowi do przygotowania soków trawiennych i produkcji większej ilości śliny. Dokładne przeżuwanie każdego kęsa 20-30 razy sprawia, że jest on łatwiejszy do strawienia.

4. JEDZ REGULARNIE

Nasz organizm lubi rutynę - programuje się wewnętrznie na pory posiłków, dzięki czemu jest wstępnie przygotowany do trawienia w odpowiedniej chwili. Po pewnym czasie jedzenia o tych samych porach poczujesz, że robisz się głodna w tych samych godzinach.

5. POSTAW NA LEKKOSTRAWNE POSIŁKI

Lekkie potrawy (czyli takie, które nie są wysmażone do granic możliwości) będą o wiele łagodniejsze i łatwiej strawne dla układu pokarmowego, przez co nie poczujesz typowego obciążenia czy zalegania jedzenia w żołądku. O lekkostrawne posiłki warto zadbać szczególnie w drugiej połowie dnia i wieczorem.

Wiesz już, jakie kroki możesz podjąć, by wesprzeć swój organizm w walce z SIBO. Jeżeli nie czujesz się na siłach w tworzeniu jadłospisu, możesz skonsultować się z dietetykiem, który Ci w tym pomoże. Dzięki profesjonalnemu wsparciu Twoja dieta będzie smaczna i różnorodna, mimo wykluczeń. Więcej dowiesz się czytając artykuł - Konsultacja dietetyczna - więcej niż dobór suplementów.