Czy podajesz dziecku witaminę D3?

Witamina D3 nie tylko dla zdrowia kości

Odpowiednie zaopatrzenie dzieci i młodzieży w witaminę D3 jest bardzo ważne ze względu na zachodzącą w tej grupie wiekowej akumulację masy kostnej oraz intensywne wzrastanie [1]. Witamina D3 bierze udział w regulacji metabolizmu wapnia i fosforu, a co za tym idzie, w procesach wzrostu i mineralizacji kości oraz zębów. Ponadto odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, a niektóre prace naukowe wskazują, że może modulować sprawność fizyczną w okresie dojrzewania.

Zapewnienie właściwej podaży witaminy D3 u dzieci i młodzieży jest szczególnie istotne nie tylko ze względu na jej plejotropowe działanie i znaczący wpływ na układ szkieletowo-mięśniowy, lecz także z racji jej oddziaływania na wiele innych narządów oraz fizjologicznych funkcji w ludzkim organizmie [2].

Dawniej sądzono, że witamina D3 oddziałuje wyłącznie na prawidłowy rozwój kości i zębów w okresie rozwojowym. Natomiast obecnie wiele badań naukowych potwierdza jej znaczenie w metabolizmie także innych tkanek oraz narządów. Wiemy już, że utrzymywanie prawidłowego stężenia witaminy D3 w organizmie może wpływać na prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia oraz układu nerwowego oraz m.in. na zmniejszenie ryzyka rozwoju chorób nowotworowych i cukrzycy typu 1 [3] [4].

W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania witaminą D3 u dzieci i młodzieży ze względu na pojawiające się doniesienia, że może ona odgrywać znaczącą rolę immunomodulacyjną w zmniejszaniu częstości występowania i nasilenia niektórych infekcji bakteryjnych i wirusowych [5]. Niektóre prace naukowe wskazują, że witamina D3 dzięki swoim właściwościom przeciwzapalnym i przeciwutleniającym może zmniejszać u pacjentów pediatrycznych nasilenie i/lub częstość występowania takich schorzeń jak astma, egzema, czy infekcje górnych dróg oddechowych [6].

Zapamiętaj!

Witamina D3 jest niezbędna ze względu na:

• utrzymanie zdrowych kości
• prawidłowe funkcjonowanie mięśni
• utrzymanie zdrowych zębów
• prawidłowe funkcjonowanie układu krwionośnego
• prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego
• prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego

Skutki niedoboru witaminy D3

Niedobór witaminy D3 może wpływać niekorzystnie na mineralizację kości w dzieciństwie oraz prowadzić do rozwoju krzywicy - poważnej choroby charakteryzującej się niewystarczającą mineralizacją chrząstki wzrostowej, co skutkuje słabym wzrostem oraz deformacją kości [7].

Z tego względu, u dzieci i młodzieży należy szczególnie zadbać o optymalną podaż witaminy D3 oraz na bieżąco uzupełniać jej ewentualne niedobory.

Niestety niedobory witaminy D3 u dzieci i młodzieży, nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie są zjawiskiem bardzo powszechnym [8]. W zależności od grupy wiekowej i pory roku, niedobór może występować u około 17% dzieci w wieku 2-3 lat, 35% dzieci w wieku 3-4 lat oraz nawet 75-87% dzieci starszych i młodzieży [3].

Najczęstsze przyczyny niedoboru witaminy D:

• brak lub niski wskaźnik aktywności fizycznej na świeżym powietrzu,
• przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach z ograniczonym dostępem do promieni słonecznych. Synteza skórna to jedno z głównych źródeł, z których organizm człowieka czerpie witaminę D.
• zbyt niskie spożycie produktów naturalnie zasobnych w witaminę D, jak na przykład tłuste ryby, żółtko jaj, czy tłuszcz rybi (tran) [9].

Niestety dieta nie jest idealnym sposobem na dostarczenie organizmowi witaminy D, ponieważ dostarcza około 20% tego składnika, a pozostałe 80% dostarczamy poprzez syntezę skórną dzięki ekspozycji na słońce. Jednak położenie geograficzne Polski sprawia, że tylko przez krótki okres w roku możemy przebywać na słońcu wystarczająco długo, aby organizm zdołał wytworzyć odpowiednią ilość tej witaminy. Z kolei w słoneczne dni stosujemy u dzieci i młodzieży filtry chroniące przed szkodliwym promieniowaniem UV, które stanowią przed nimi barierę, ale przy okazji zaburzają produkcję witaminy D3.

Z tego względu podstawową rolę w zapewnieniu prawidłowych zasobów witaminy D3 odgrywa jej profilaktyczna suplementacja – zwłaszcza w okresie od października do marca, gdy zaczyna brakować słońca, ale również w pozostałych miesiącach roku, o ile nie jest zapewniona wystarczająca ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe.

Ile witaminy D3 potrzebuje dziecko?

W 2018 roku opublikowano nowelizację zasad dotyczących suplementacji i leczenia witaminą D3, w której uwzględniono szczegółowe rekomendacje co do zalecanych porcji u pacjentów pediatrycznych [10].

Noworodki donoszone i niemowlęta

• 0–6 miesięcy: 400 IU/dobę od pierwszych dni życia niezależnie od sposobu karmienia.
• 6–12 miesięcy: 400–600 IU/dobę zależnie od dobowej ilości witaminy D przyjętej
  z pokarmem.

Noworodki urodzone ≤32 tygodnia ciąży

• Zaleca się rozpoczęcie suplementacji 800 IU/dobę od pierwszych dni życia (jeśli jest możliwe żywienie enteralne), niezależnie od sposobu karmienia.
• Suplementacja powinna być prowadzona pod kontrolą 25(OH)D w surowicy krwi zarówno w okresie pobytu w szpitalu (pierwsza kontrola po 4 tygodniach suplementacji), jak i w powypisowej opiece ambulatoryjnej.
• Po osiągnięciu łącznej podaży witaminy D z suplementów oraz diety >1000 IU/dobę istnieje ryzyko przedawkowania witaminy D, szczególnie u noworodków z masą urodzeniową <1000 g.

Noworodki urodzone w 33–36 tygodniu ciąży

• 400 IU/dobę od  pierwszych dni życia, niezależnie od sposobu karmienia.
• Nie ma wskazań do rutynowego oznaczania stężenia 25(OH)D.
• Suplementację pod kontrolą stężenia 25(OH)D należy rozważyć u dzieci z grup ryzyka (żywienie pozajelitowe >2 tygodni, ketokonazol >2 tygodni, leczenie przeciwdrgawkowe, cholestaza, masa urodzeniowa <1500 g).

U zdrowych dzieci i nastolatków przebywających na słońcu z odkrytymi przedramionami i podudziami przez co najmniej 15 minut w godzinach od 10:00 do 15:00 bez kremów z filtrem w okresie od maja do września suplementacja nie jest konieczna, choć wciąż zalecana i bezpieczna. Jeżeli powyższe warunki nie są spełnione, zalecana jest suplementacja.

Dzieci (1–10 lat)

• 600–1000 IU/dobę, w zależności od  masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.

Młodzież (11–18 lat)

• 800–2000 IU/dobę, w  zależności od  masy ciała i podaży witaminy D w diecie, przez cały rok.

Nowelizacja zasad dotyczących suplementacji i leczenia witaminą D3 wskazuje również na konieczność podwojenia zalecanej porcji u dzieci i młodzieży z otyłością, względem porcji rekomendowanej rówieśnikom o prawidłowej masie ciała [10]. Wynika to z niższej fotosyntezy skórnej u osób z nadwagą, ponieważ ich tkanka tłuszczowa zatrzymuje witaminę D  i tym samym w znacznym stopniu ogranicza jej uwalnianie do krwiobiegu [4].

Jak sprawdzić, ile witaminy D potrzebuje dziecko?

Co oznacza zalecane badanie 25-(OH) D?

Badanie polega na oznaczeniu stężenia pierwszej hydroksypochodnej witaminy D: kalcydiolu [25(OH)D], która jest uznawana za marker pokrycia zapotrzebowania organizmu na witaminę D. Znajomość stężenia witaminy D jest istotna by ocenić poziom witaminy D w organizmie i rzeczywiste zapotrzebowanie oraz aby w sposób prawidłowy rozpocząć ewentualną diagnostykę.

Jak wybrać suplement diety z witaminą D3 dla dziecka?

Witamina D należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, dlatego najlepszym jej nośnikiem będą preparaty, których głównym składnikiem jest tłuszcz w postaci płynnej, kropli lub kapsułek.

Ważna jest koncentracja produktu i łatwość stosowania, zwłaszcza w przypadku małych dzieci. Wybierz produkt, który możesz z łatwością dozować i jednocześnie precyzyjnie podać odpowiednią ilość witaminy D3.

Suplement diety MyKids Vitamin D3 jest dedykowany dzieciom i młodzieży już od pierwszego dnia życia. Jest wolny od zbędnych wypełniaczy, konserwantów, barwników, metali ciężkich i zanieczyszczeń, co potwierdzają badania przeprowadzone przez niezależne, akredytowane laboratorium J.S. Hamilton Poland. Ponadto stanowi płynną formułę zawieszoną w oleju MCT z kokosa, dzięki czemu zapewnia lepsze przyswajanie witaminy D3.