Co można wyczytać z morfologii?

Czym jest morfologia?

Podstawowym i najczęściej wykonywanym badaniem laboratoryjnym jest morfologia krwi obwodowej. Badanie polega na pobraniu próbki krwi ze zgięcia łokciowego i pozwala ocenić ogólny stan zdrowia. Za pomocą morfologii możemy zdiagnozować niektóre stany patologiczne i poszerzyć ewentualną diagnostykę.

Morfologia określa liczbę poszczególnych komórek krwi, ich cechy np. wielkość, kształt oraz wzajemne stosunki ilościowe. Z badania możemy uzyskać wiele informacji o naszej krwi.

Badanie to obejmuje:

1. Ocenę parametrów czerwonokrwinkowych:

• RBC - liczba erytrocytów
• Hb - stężenie hemoglobiny
• HCT - hematokryt
• MCV - średnia objętość erytrocytów
• MCH - średnia masa hemoglobiny w erytrocytach
• MCHC - średnia objętość hemoglobiny w erytrocytach
• RDW - wskaźnik zróżnicowania erytrocytów; retikulocyty

2. Ocenę układu białokrwinkowego:

• WBC - liczba leukocytów
• neutrofile; limfocyty
• monocyty
• eozynofile
• bazofile
  

3. Ocenę płytek krwi:

• PLT - liczba płytek krwi
• MPV - średnia objętość płytek krwi
• PDW - wskaźnik zróżnicowania płytek krwi

Jakie są zalety morfologii?

Morfologia krwi to badanie proste w wykonaniu i dające mnóstwo informacji o zdrowiu na podstawie pobrania niewielkiej próbki krwi (wystarczy 5 ml, czyli pojemność małej łyżeczki!). Ocena parametrów krwi pozwala na wykrycie wielu zaburzeń na wczesnym etapie (np. niedokrwistości) oraz przekazuje informacje na temat tego, jakie inne badania warto wykonać, by pogłębić diagnostykę.

Dodatkowo, morfologia jest dobrym narzędziem do monitorowania efektów wprowadzonego leczenia np. farmakoterapii. Regularne badanie krwi powinny wykonywać również osoby, które zamierzają zmienić swoją dietę lub wprowadzić suplementację. Wyniki badania będą warunkowały założenia indywidualnej diety i suplementacji oraz ocenę skuteczności zastosowanych zmian.

Co można wyczytać z morfologii?

Przede wszystkim morfologia pozwala na wykrycie:

• niedoborów witamin i składników mineralnych oraz niedokrwistości – spadek liczby erytrocytów oraz stężenia hemoglobiny wskazują na anemię, a pozostałe elementy czerwonokrwinkowe (MCH, MCV, MCHC, RDW) umożliwiają ustalenie przyczyny, np. niedobór żelaza, witaminy B12 i folianów (co później pozwala na dobranie odpowiedniej suplementacji).
• stanu zapalnego, który objawia się wzrostem liczby niektórych białych krwinek (np. neutrofilów i monocytów) oraz niekiedy wzrostem liczby płytek krwi. W celu oceny przyczyn stanu zapalnego konieczne jest wykonanie dalszych badań.
• zakażenia wirusowego, bakteryjnego lub pasożytniczego. Podczas ich trwania można zaobserwować spadek lub wzrost niektórych parametrów komórek krwi, głównie limfocytów, neutrofilów i eozynofilów.
• niektórych rodzajów nowotworów – znaczne odchylenia niektórych komórek krwi mogą wskazywać na nowotwory krwi lub układu chłonnego. Konieczna jest wtedy konsultacja z hematologiem.
• niedotlenienia
• nadkrwistości i nadpłytkowości.

Dlaczego wyniki morfologii warto konsultować z lekarzem?

Dla wszystkich parametrów badań laboratoryjnych są ustalone dolne i górne zakresy referencyjne. Wartości tych przedziałów mogą się różnić pomiędzy poszczególnymi laboratoriami. Analizując wynik morfologii krwi warto pamiętać, że parametry wykraczające poza “normy” nie muszą oznaczać choroby. I odwrotnie – wartości mogą mieścić się w optymalnym przedziale, ale być podwyższone lub obniżone wobec wcześniejszych wyników wskazując na początek zaburzeń.

Dlatego niezbędne jest omówienie wyników badania z lekarzem, który na podstawie przeprowadzonego wywiadu medycznego, czyli informacji o przyjmowanych lekach, występujących objawach itp., będzie mógł je odpowiednio zinterpretować oraz ustalić następne kroki.

Sprawdź jak należy przygotować się do badań krwi

Czy morfologię można wykonywać w trakcie menstruacji?

Jeżeli z badanie jest niezbędne do dalszej diagnostyki, zwłaszcza w nagłych przypadkach, można wykonać je w trakcie menstruacji. Jeśli nie ma takiej konieczności i wskazania,  lepiej zrealizować je na 3 dni przed lub 3 dni po zakończeniu miesiączki. W morfologii wykonywanej podczas miesiączki mogą pojawić się odchylenia w niektórych parametrach układu krzepnięcia krwi oraz w poziomie hemoglobiny. Podczas konsultacji wyników z lekarzem, należy go poinformować, że badanie było wykonywane podczas okresu, co pozwoli na lepszą interpretację wyników.

Co wpływa na wynik morfologii?

• Aktywność fizyczna

Nawet umiarkowana aktywność fizyczna pojawiająca się bezpośrednio przed pobraniem krwi może wpłynąć na jego wynik. Z kolei średnio intensywny trening wykonany dzień wcześniej nie powinien mieć wpływu na badane parametry.

• Ciąża

Zmiany zachodzące w organizmie kobiety podczas ciąży powodują inne wartości parametrów krwi. Chodzi głównie o  krwinki białe, płytki krwi, hematokryt i hemoglobinę.

• Choroby 

W przebiegu niektórych chorób może dojść do odchylenia parametrów morfologii krwi od norm. Wśród nich można wymienić m.in.zakażenie wirusem HIV i SARS-CoV-2, a także zwykłe przeziębienie.

• Stres 

Przewlekły stres może powodować w organizmie stan zapalny, który będzie widoczny w wynikach badań krwi.

Jak często wykonywać morfologię?

• Przynajmniej raz w roku,
• po zaobserwowaniu niepokojących dolegliwości,
• zawsze przed wprowadzeniem lub zmianą suplementacji i diety.

Morfologia wykonywana raz w roku umożliwi szybkie zdiagnozowanie zaburzeń oraz może uchronić przed ewentualnymi konsekwencjami poważnych chorób.

Wpis powstał we współpracy Health Labs Care z uPacjenta