Zbadaj temat: adaptogeny

Adaptogeny - spróbuj zrozumieć

Nazwa „adaptogen” pochodzi od łacińskiego adaptare, co oznacza przystosowywać, dopasowywać się. Aby można było mówić, że roślina ma właściwości adaptogenne, musi wykazywać normalizujący wpływ na ludzki organizm, a jej działanie nie powinno pobudzać ani blokować normalnych funkcji organizmu. Powinna natomiast umożliwiać organizmowi przystosowanie się do szeregu niesprzyjających czynników środowiska, np: zmienna / ekstremalna temperatura, pragnienie, głód, infekcja, promieniowanie jonizujące, niedostatek tlenu (hipoksja), przewlekła reakcja stresowa czy duży wysiłek fizyczny.

Głównym zadaniem adaptogenów jest:

• usprawnianie pracy naszego organizmu,
• wydobycie naturalnych sił,
• utrzymanie zdrowia i witalności.

Adaptogeny produkują i zawierają w sobie kompozycję substancji chemicznych pozwalających samej roślinie adaptować się do ekstremalnie niekorzystnych warunków środowiska, w jakim żyje.

Prawdziwy renesans adaptogenów

Do adaptogenów zaliczają się głównie rośliny i grzyby wykorzystywane w celach leczniczych w tradycji sięgającej tysięcy lat wstecz, głównie w medycynie ajurwedyjskiej i Tradycyjnej Medycynie Chińskiej. Poznaj bliżej niektóre rośliny adaptogenne!

GOTU KOLA

Dawniej stosowano ją przeciwko starzeniu się mózgu oraz w leczeniu zaburzeń pamięci. To roślina, która usprawnia neurogenezę i ułatwia zapamiętywanie.

Gotu Kola:

• obniża poziom lęku i stresu (funkcja azjatykozydu),
• ma działanie antyoksydacyjne,
• chroni mózg przed nadmiarem szkodliwych rodników tlenowych,
• zwiększa liczbę i długość dendrytów, czyli struktur, które umożliwiają komunikację pomiędzy neuronami,
• wykazuje działanie neuroprotekcyjne.

RÓŻENIEC GÓRSKI

To kolejny adaptogen o bardzo dobrze udokumentowanym działaniu, które polega głównie na hamowaniu działania enzymu, który rozkłada m.in. serotoninę i dopaminę.

Różeniec górski:

• dobrze sprawdzi się dla osób zestresowanych żyjących w chronicznym stresie,
• wykazuje działanie neuroprotekcyjne
• hamuje odczuwanie zmęczenia,
• poprawia funkcję pamięci i uczenia się,
• zwiększa ilość serotoniny i dopaminy,
• ma działanie antyoksydacyjne,
• wykazuje działanie neuroprotekcyjne.

CYTRYNIEC CHIŃSKI

Bardzo znana i ceniona w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej roślina o działaniu adaptogennym i prozdrowotnym zawierająca szereg czynny substancji.

Cytryniec chiński:

• ma działanie antyoksydacyjnie (poprzez hamowanie peroksydacji lipidów, redukowanie wolnych rodników, zwiększenie ilości glutationu wątrobowego)
• dobrze sprawdza się w stanach wyczerpania i zmęczenia,
• wpływa pozytywnie na procesy pamięciowe i koncentrację,
• wspomaga regulację neuroprzekaźników,
• zmniejsza ilość hormonów stresu.

ŻEŃ-SZEŃ SYBERYJSKI

Nie sposób nie wspomnieć o żeń-szeniu syberyjskim, nazywanym także eleuterokokiem. To roślina adaptogenna znana od tysięcy lat, która ma wiele właściwości adaptogennych:

• dodaje energii,
• zwiększa wytrzymałość,
• wspiera nasz układ immunologiczny,
• poprawia odporność organizmu na stres, zarówno fizyczny jak i psychologiczny, a także ten, który generuje lęk,
• wykazuje właściwości pobudzające neuroprzekaźniki (syntezę dopaminy i serotoniny).

BAKOPA DROBNOLISTNA

Pomaga szybciej się uczyć i zapamiętywać nowe informacje, dlatego jeśli czeka Cię dużo nauki lub ważny egzamin, ta roślina powinna Cię zainteresować.

Znana również z medycyny ajurwedyjskiej, gdzie wykorzystywana jest w celu zmniejszania stresu, poprawy pamięci i zdolności kognitywnych.

Bacopa monnieri:

• wspomaga regenerację układu nerwowego i procesy odpowiedzialne za formowanie pamięci,
• zwiększa przepływ krwi w mózgu (wpływa na tlenek azotu) oraz zapobiega obniżaniu poziomu dopaminy, serotoniny i noradrenaliny,
• hamuje rozkład enzymu odpowiedzialnego za degradację poziomu acetylocholiny, czyli neuroprzekaźnika najbardziej zaangażowanego w procesy pamięciowe,
• zwiększa transmisję neuronalną (przekazywanie sygnałów nerwowych),
• poprawia odbiór informacji pomiędzy neuronami (wpływa na tworzenie się dendrytów).

To wszystko skutkuje lepszym skomunikowaniem się neuronów. Bakopa zwiększa aktywność i poziom antyoksydantów, a także wpływa na wzrost poziomu cynku i selenu. Reguluje poziom glutaminianu, czyli neuroprzekaźnika pobudzającego, który musi być w mózgu w równowadze wraz z GABA (neuroprzekaźnikiem hamującym).

ASHWAGANDHA

W tym zestawieniu nie może zabraknąć Ashwagandhy. To bardzo znany adaptogen, który zmniejsza negatywne skutki stresu. Ashwagandha określana jest jako rasayana, czyli ta, która “regeneruje i odmładza”.

Jej główne cechy:

• przyczynia się do zachowania równowagi emocjonalnej i poprawy ogólnego samopoczucia,
• zmniejsza konsekwencje chronicznego stresu i wspomaga regenerację przeciążenia organizmu,
• zmniejsza poziom kortyzolu, reguluje pracę osi HPA, co prowadzi do zmniejszenia uczucia zmęczenia.

Badania pokazują, że może wspierać również regenerację aksonów i dendrytów w komórkach nerwowych. Wpływa korzystnie na mózg, działa neuroprotekcyjne i usprawnia pamięć. Warto stosować ją w przypadku trudności z zasypianiem, po intensywnym wysiłku oraz w okresach nadmiernego stresu i osłabionej odporności.

BAZYLIA AZJATYCKA - TULSI

Mniej znana roślina, choć warto poświęcić jej uwagę ze względu na właściwości regulujące nastrój i samopoczucie. W Ajurwedzie nazywana jest “eliksirem życia”. A poza tym Tulsi (zwana też bazylią świętą):

• wykazuje działanie neuroprotekcyjne i przeciwzapalne - może przyczyniać się do poprawy pamięci i koncentracji
• wpływa na obniżenie poziomu kortyzolu i ciśnienia krwi,
• działa antyseptycznie,
• usprawnia działanie układu immunologicznego,
• wykazuje silne działanie antyoksydacyjne,
• stanowi wsparcie w zespole metabolicznym poprzez niwelowanie zapaleń, regulację lipidogramu i działanie adaptogenne,
• wykazuje pozytywne działanie w regulacji układu sercowo-naczyniowego,
• zmniejsza problemy ze snem.

Tymczasem w świecie grzybów znajdziemy adaptogeny, które podobnie jak rośliny znane są od tysięcy lat i niczym nie ustępują, jeśli chodzi o ich prozdrowotne właściwości. Możemy spotkać je w formie suplementów diety oraz jako dodatek do kawy. Jeśli nie próbowałaś jeszcze grzybowej kawy, koniecznie nadrób zaległości!

REISHI

W Chinach grzyby Reishi określa się jako lingzhi, co oznacza „zioło o duchowej mocy”. Nazywany jest także „rośliną nieśmiertelności”, co odzwierciedla jego główne przeznaczenie jako adaptogenu: zwiększenie witalności, poprawę ogólnego zdrowia i adaptację do ciężkich warunków (psychicznych i fizycznych).

Reishi wykazuje korzystne i szerokie działanie w kontekście poprawy funkcjonowania mózgu i całego układu nerwowego. Prozdrowotne właściwości tych grzybów od lat potwierdzane są wynikami badań wielu zespołów badawczych. Najlepiej przebadanymi związkami aktywnie czynnymi pozyskanym z tych grzybów są polisacharydy. Działanie grzybów Reishi można podzielić na dwa główne obszary:

• neuroprotekcyjne i wspierające pracę mózgu: wspomagają tworzenie nowych neuronów, poprawiają „ostrość umysłu” i funkcje poznawcze, promują tworzenie się komórek macierzystych neuronów, a co za tym idzie, wspomagają neurogenezę i znacząco łagodzą problemy pamięciowe.
• antyoksydacyjne: zmniejszają ilość wolnych rodników tlenowych, zmniejszają uszkodzenia wywołane utlenianiem lipidów komórkowych i białek, wspierają pracę mitochondriów i zwiększa poziom glutationu,

Grzyby Reishi znane są także z właściwości uspokajających i wspierających układ immunologiczny.

KORDYCEPS CHIŃSKI

Grzyb określany jest jako źródło witalności. Najbardziej znany jest z właściwości wzmacniających ogólny stan organizmu i usprawniających funkcjonowanie układu odpornościowego. Ale wykazuje również działanie przeciwzapalne i usprawniające gospodarkę węglowodanową. Cordyceps sinensis może zainteresować wielu mężczyzn, gdyż wykazuje działanie zwiększające libido.

LION'S MANE

Kolejnym grzybem adaptogennym jest Lion’s Mane, czyli soplówka jeżowata. Ma charakterystyczny wygląd przypominający lwią grzywę. Do swojego rozwoju wymaga bardzo czystego środowiska. Składniki aktywne Lion’s Mane mają udowodnione działanie przeciwzapalne oraz regulujące gospodarkę lipidową (cholesterol). Poza tym, Lion’s Mane:

• działa neuroprotekcyjnie,
• wspiera funkcje poznawcze (zwiększa koncentrację i pamięć),
• wykazuje silne właściwości przeciwutleniające,
• działa korzystnie na pracę układu pokarmowego,
• wzmacnia odporność organizmu,
• zmniejsza zmęczenie,
• ma właściwości zapobiegające starzeniu.

Zawarte w Lion’s Mane hericeriny i erinaciny to związki o udokumentowanym działaniu wspierającym funkcjonowanie neuronów, dzięki czemu jest to grzyb o mocnym działaniu nootropowym. Więcej na temat przeczytasz w artykule Zbadaj temat - nootropki.

CHAGA

Last but not least na naszej liście adaptogenów - Chaga. Zawiera dużą ilość antyoksydantów oraz SOD czyli dysmutazy ponadtlenkowej (przeciwutleniacza eliminującego szkody spowodowane przez wolne rodniki i stres oksydacyjny). Ponadto zawiera B-glukany o bardzo silnym działaniu immunostymulującym, zwiększającym odporność.

Warto pamiętać!

Adaptogeny wykazują wiele cennych właściwości. Nie powinniśmy jednak oczekiwać, że ​​stosowanie roślin adaptogennych z dnia na dzień spowoduje spektakularne zmiany w organizmie. Czas pojawienia się pierwszych efektów jest bardzo indywidualną kwestią. Przyjmuje się, że zauważalne zmiany następują po okresie kilku dni do kilku tygodni regularnego przyjmowania adaptogenów. Poza tym, każda substancja działa na swój sposób i z inną intensywnością. Nie bez znaczenia jest nasz styl życia, rodzaj diety, przyjmowanie witamin oraz związków, które mogą wspierać syntezę serotoniny, dopaminy czy acetylocholiny.